Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Szukaj w:
[x]
Prawo
[x]
Ekonomia i biznes
[x]
Informacje i opinie
ZAAWANSOWANE

Starsi radzą królom

23 listopada 2012 | Polski Senat
Krzyż prymacjalny z 1667 roku. Krucyfer nosił go przed prymasem; w Senacie stał z krzyżem za krzesłem prymasa
źródło: Muzeum Archidiecezjalne, Gniezno
Krzyż prymacjalny z 1667 roku. Krucyfer nosił go przed prymasem; w Senacie stał z krzyżem za krzesłem prymasa
Stany sejmowe zgromadzone w sali obrad Senatu za panowania króla Aleksandra I
źródło: Biblioteka Narodowa w Warszawie/Jerzy Pietrzaka
Stany sejmowe zgromadzone w sali obrad Senatu za panowania króla Aleksandra I
Uchwalenie Konstytucji 3 maja 1791 roku w Sali Senatorskiej na Zamku Królewskim w Warszawie (rysunek Jana Pawła Norblina)
źródło: Biblioteka Kórnicka PAN/Jerzy Pietrzak
Uchwalenie Konstytucji 3 maja 1791 roku w Sali Senatorskiej na Zamku Królewskim w Warszawie (rysunek Jana Pawła Norblina)

Nazwa „senat” pojawiła się u nas w XV wieku. Ujęta w prawie państwowym instytucja o tej nazwie działała od następnego stulecia. Ale jej polskiego rodowodu należy szukać u schyłku epoki piastowskiej...

Maciej Rosalak

Rada starszych – od łacińskiego pojęcia „senatus" – pod nazwą Rady Królewskiej wspierała rządy ostatnich Piastów, a składała się nie ze starszych w znaczeniu „sędziwych", ale zajmujących istotną pozycję w strukturze władzy. Król dobierał do niej najwyższych dostojników państwa prowadzących jego kancelarię oraz zarządzających największymi ziemiami i miastami królestwa, a także biskupów, z gnieźnieńskim i krakowskim na czele. Brali oni też udział w zjazdach prowincjonalnych i generalnych, na które przyjeżdżał ogół rycerstwa oraz przedstawiciele mieszczaństwa i kościelnych kapituł generalnych. Już więc w XIV wieku zaznaczała się struktura przyszłego sejmu.

Rola dostojników – szczególnie małopolskich, mających wpływ na kierunek polityki całego państwa – niebywale wzrosła w okresie, jaki nastąpił po śmierci Ludwika Andegaweńskiego, kiedy w Wielkopolsce wybuchł konflikt zbrojny i trwały negocjacje z Węgrami o to, która z jego córek (oraz ich wybrańców) ma objąć tron w Krakowie. W rezultacie sprowadzono maleńką Jadwigę, później nie pozwolono jej na skonsumowanie małżeństwa z Wilhelmem Habsburgiem, a tron i łożnicę objął Jagiełło na mocy unii w Krewie (1385). To panowie małopolscy zadecydowali o losach królestwa oraz o unii z Litwą, która przetrwała 400 lat i wpłynęła na losy Europy...

Dostęp do treści Archiwum.rp.pl jest płatny.

Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.

Ponad milion tekstów w jednym miejscu.

Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"

Zamów
Unikalna oferta
Wydanie: 9394

Wydanie: 9394

Spis treści

Moje Podróże

Zamów abonament