O kapitalizmie i etyce

O kapitalizmie i etyce

JAN WINIECKI

Kapitalizm, liberalizm i rynek mają w Polsce od kilku lat złą prasę. O kapitalizmie w Polsce pisze się, epatując czytelnika deprecjonującymi przymiotnikami, wśród których przymiotniki takie, jak "dziki", "drapieżny, "bezlitosny" nie należą do rzadkości. W najlepszym razie pisze się ironicznie, z przekąsem, dystansując się od jego cech konstytutywnych, akceptując jedynie jego efekty w postaci nieporównywalnej z innymi systemami. Poziom wykształcenia nie stanowi tutaj czynnika rozróżniającego. Tak samo nie stanowi go orientacja polityczna. O kapitalizmie wyrażają się źle zarówno lewicowi socjalistyczni utopiści, postkomunistyczni oportuniści, związkowi antykomunistyczni bolszewicy, jak i przedstawiciele katolickiej, chrześcijańsko-socjalistycznej quasi-prawicy, nie pogodzonej z kapitalizmem i rynkiem.

Nawet jeśli publikacje, wywiady, artykuły czy książki dostrzegają określone zalety kapitalizmu (a trudno dziś zaprzeczyć w s z y s t k i m przewagom kapitalistycznej gospodarki rynkowej), to pisze się o kapitalizmie w sposób bardzo charakterystyczny, znany czytelnikom z czasów komunizmu, jako pisanie metodą "wprawdzie, ale...". Jeśli wówczas z jakichś powodów napisano coś pozytywnego o jakimś zjawisku spoza świata komunistycznego, to...