W słusznej sprawie

W czasie prac nad polską ustawą reprywatyzacyjną nie sposób pominąć wydarzenia, które u nas przeszło bez echa: przegłosowanie przez Senat USA jednomyślnie ustawy o sprawiedliwości dla ocalonych, którym do dzisiaj nie zadośćuczyniono – zauważają prawnicy.

Ustawa Senatu USA z 12 grudnia 2017 r. Justice for Uncompensated Survivors Today – zwana skrótowo od pierwszych liter słów w tytule JUST (co w języku angielskim znaczy m.in. „w słusznej sprawie") – dotyczy majątków skonfiskowanych w czasie drugiej wojny światowej ofiarom Holokaustu oraz – co szczególnie dla nas istotne – także tych przejętych po wojnie przez władze komunistyczne.

Ustawa przewiduje, że w ciągu 18 miesięcy od jej wejścia w życie sekretarz stanu USA ma przedłożyć Kongresowi raport dotyczący oceny stanu ustawodawstw państw, które w 2009 r. były uczestnikami międzynarodowej konferencji w Pradze, zakończonej przyjęciem tzw. deklaracji terezińskiej. Polska nie tylko uczestniczyła w tej konferencji, ale była sygnatariuszem deklaracji.

Deklaracja jest poświęcona zagadnieniom restytucji własności żydowskiej skonfiskowanej w okresie Holokaustu oraz roztoczeniu opieki nad osobami ocalałymi i pozostałymi ofiarami prześladowań nazistowskich, a także sprawom upamiętnienia wyrządzonych krzywd i edukacji przyszłych pokoleń. W kwestii nieruchomości sygnatariusze zaapelowali o podjęcie wysiłków w celu zapewnienia odzyskania własności utraconej przez ofiary, w tym „umożliwienie wnoszenia pozwów o odzyskanie byłych własności nieruchomości ofiar Holokaustu, ich...