Na pohybel targowicy!

źródło: Wikipedia

≥Jean-Pierre Norblin, „Wieszanie zdrajców”. Egzekucja „in effigie” na przywódcach targowicy odbyła się po wydaniu wyroku przez powstańczy Sąd Najwyższy Kryminalny 29 września 1794 r.

źródło: Wikipedia

≥Jean-Pierre Norblin, „Wieszanie zdrajców na Rynku Starego Miasta 9 maja 1794 r.”

Konfederacja targowicka | W 1794 r. Jean-Pierre Norblin de la Gourdaine stworzył zarówno obraz na płótnie, jak i rysunek, które zatytułował „Wieszanie zdrajców". Dzieła przedstawiają dramatyczne wydarzenia z czasów insurekcji kościuszkowskiej. Tyle że nie upamiętniają tych samych egzekucji.

Zapewne spośród tych dwóch prac Norblina bardziej znany jest olej na płótnie o wymiarach 68 x 92 cm, który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Rysunek mogą kojarzyć miłośnicy twórczości Jacka Kaczmarskiego, dla którego owa praca Norblina stała się inspiracją do jednej z jego poświęconych historii Polski pieśni. Najprawdopodobniej jako pierwszy powstał rysunek – upamiętnia bowiem wydarzenia z 9 maja 1794 r. Obraz natomiast przenosi nas na egzekucję „in effigie" (czyli przez powieszenie wizerunków skazanych), która była konsekwencją wyroku wydanego przez Sąd Najwyższy Kryminalny 29 września 1794 r. Kogo wieszano i dlaczego? By to wyjaśnić, musimy cofnąć się aż do wiosny 1792 r.

Konfederacja targowicka

Po uchwaleniu przez Sejm Czteroletni Konstytucji 3 maja (1791 r.) część wpływowej magnaterii nie zamierzała respektować praw ustanowionych przez tę ustawę zasadniczą, dlatego 14 maja 1792 r. zawiązała w Targowicy na kresach konfederację. W rzeczywistości magnaci już 27 kwietnia 1792 r. w Petersburgu pod patronatem cesarzowej Katarzyny II podpisali pakt przeciwko królowi Polski i „nielegalnie" uchwalonej konstytucji. Sam tekst aktu konfederacji zredagował Wasilij Popow, do śmierci Grigorija Potiomkina (w 1791 r.) pozostający szefem jego kancelarii,...