Czy umiemy tańczyć do muzyki przyszłości

Paweł Wojciechowski Zwycięzcami będą te państwa czy regiony, 
które już dziś rozwijają gospodarkę opartą na wiedzy.

Jubileuszowe rozważania o stanie „Rzeczpospolitej" A.D. 2050 zależą tyleż od autorskiego doboru wyzwań globalnych, co własnych ocen na temat możliwości wykorzystania przez Polskę szans rozwojowych i uniknięcia zagrożeń. Cytując Stanisława Jerzego Leca: „Nie każdy umie tańczyć do muzyki przyszłości", warto zwrócić uwagę na rolę muzyki w tańcu. Załóżmy, że muzyką przyszłości są światowe trendy – w demografii, środowisku naturalnym i technologii. Na nich oparte są projekcje futurologiczne wiodących organizacji międzynarodowych. Inne zmiany albo są pochodnymi tych megatrendów – tak jak zjawiska na rynku pracy – albo też są mniej trwałe, ponieważ w większym stopniu zależą od polityk publicznych – tak jak stabilność finansowa.

Megatrendy mają zróżnicowany wpływ na państwa w zależności od ich położenia geograficznego. To z jednej strony uzasadnia analizę np. wpływu zmian klimatycznych na gospodarkę. A z drugiej strony inspiruje do analizy siły politycznej państw z perspektywy geostrategicznej.

Megatrendy rządzą

My, ekonomiści, mamy problem z takimi analizami. W coraz bardziej skomplikowanym i współzależnym świecie coraz mniej polegamy na modelach, a coraz więcej eklektycznie dywagujemy o przyszłości. Trudno tu o rygoryzm poznawczy, ale przynajmniej warto zapewnić tym rozważaniom wewnętrzną spójność, aby odcedzić fantasmagorie od megatrendów o...