Nadużycie praw procesowych

Ustawą z 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2011 r. nr 233, poz. 1381) ustawodawca dodał do art. 3 kodeksu postępowania cywilnego wymóg dokonywania czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami.

Jest to oczywiście ogólna zasada procedury cywilnej, ale jednoznacznie i precyzyjnie kreuje obowiązek procesowy stron, uczestników (i w konsekwencji pełnomocników), który jest skorelowany z powinnością, a zarazem prawem oceny przez sąd czynności procesowych przez pryzmat dobrych obyczajów (chociaż z treści tego przepisu wyraźnie wynika, że jego adresatem są strony i uczestnicy postępowania). Dobre obyczaje, będąc klauzulą generalną, zostają wypełnione treścią w zindywidualizowanych okolicznościach sprawy, co wyklucza możliwość ich scharakteryzowania w sposób zupełny. Odnosząc się natomiast do pojęcia czynności procesowej, należy zaznaczyć, że wobec braku granic przedmiotowych każda czynność procesowa może być badana przez sąd pod kątem dobrych obyczajów.

Problematyka dokonywania czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami była już wyjaśniana w orzecznictwie. W uchwale z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt III CZP 78/13 (orzecznictwo SN dostępne na www.sn.pl poza podanymi publikatorami) Sąd Najwyższy, przytaczając wcześniejsze judykaty, wskazał, że „powinność rzetelnego działania przez strony postępowania cywilnego nie jest zagadnieniem nowym, podobnie jak nie jest nowe twierdzenie, że bycie podmiotem konkretnego prawa nie jest tożsame z możliwością dowolnego z niego korzystania, w tym korzystania niezgodnego z celem, dla którego prawo zostało przyznane", a „środki...