Fenomen polskości (Elementarz)

autor zdjęcia: Kuba Kamiński

źródło: Fotorzepa

źródło: Bridgeman/Corbis

Polska pokonana przez czarnego orła – Rosję . Wizja stworzona po upadku Powstania Listopadowego

Spośród wszystkich znanych mi etosów właśnie polski wydaje się najbardziej godny podziwu i akceptacji. 
To jemu zawdzięczamy, że przetrwaliśmy jako naród ostatnie, niefortunne dla nas stulecia.

Kapitalista sprzeda sznur, na którym zostanie powieszony.

Polski szlachcic udostępni uprzejmie adwersarzowi pistolet pojedynkowy,

z którego może zostać zastrzelony.

Pozornie to samo. A jakaż różnica!

Nasz etos narodowy jest kombinacją kilku cech, które czynią go wyjątkowym w dzisiejszej rzeczywistości. Bycie Polakiem oznacza dobrowolną przynależność do wspólnoty, która poczuwa się do indywidualnych zobowiązań bardziej względem idei i wartości niż wobec pozostałych członków grupy czy też łączących tę grupę interesów. Wartości takich jak honor czy suwerenność Najjaśniejszej Rzeczypospolitej (będącej wyidealizowanym wyobrażeniem, pewnie niemożliwym do zrealizowania w pełni w praktyce). Jest to zatem głównie wspólnota myślenia i odczuwania, otwarta dla wszystkich, którzy tak samo (czy też bardzo podobnie) ją rozumieją i gotowi są podporządkować własne ambicje czy korzyści polskiej sprawie. Kwestia więzów krwi jest zatem drugorzędna.

A wspólnota owa obejmuje również poprzednie pokolenia podobnie myślących i postępujących, których dokonania, trud i poświęcenie uznaje za cenny wkład, którego nie wolno nam zaprzepaścić. Przynależność do tak pojmowanej wspólnoty, sprowadzonej właściwie niemal wyłącznie do wspólnoty zobowiązań – a więc...