Lek na polskie kompleksy

źródło: EAST NEWS

Przed dawną „Szkocką” parkuje pobieda, w menu w środku – gulasz z krowich wymion. Lwów 1972.

źródło: Corbis

Stanisław Ulam: geniusz na Zachodzie (zdjęcie z połowy lat 50.)

źródło: Plus Minus

Mariusz Urbanek, „Genialni. Lwowska szkoła matematyczna” Iskry, 2014

Mariusz Urbanek w książce o lwowskiej szkole matematycznej nie stara się wyjaśnić, jako doszło 
do tego, że w mieście położonym gdzieś na peryferiach Europy spotkała się grupa geniuszy.

Grzegorz Krzymianowski

O Tuwimie czy Brzechwie, bohaterach wcześniejszych biografii Urbanka, słyszało pewnie każde dziecko, choćby z powodu „Lokomotywy" czy „Rzepki". W swojej najnowszej książce autor „Złego Tyrmanda" podjął się tematu pozornie mniej wdzięcznego – w „Genialnych" opisuje uczonych, którzy tworzyli lwowską szkołę matematyczną, będącą największym polskim wkładem w dzieje nauki powszechnej. Autora tej zbiorowej biografii interesują nie tyle naukowe odkrycia i ich reperkusje, ile skomplikowane, często dramatyczne losy tych kilkunastu ludzi.

Czterech z nich Urbanek wybrał na swoich przewodników. Hugo Steinhaus, Stefan Banach, Stanisław Ulam i Stanisław Mazur – najjaśniejsze gwiazdy lwowskiej plejady. Cztery nazwiska, które w świecie matematyki oznaczają więcej (czy wręcz wielokrotnie więcej) niż Miłosz, Iwaszkiewicz, a nawet Gombrowicz w literaturze powszechnej. I cztery jakże symptomatyczne dla dwudziestowiecznych polskich losów życiorysy.

Wyniosły Steinhaus

Najstarszy z nich, urodzony w 1887 roku Steinhaus, swoje pochodzenie na potrzeby peerelowskich urzędników opisywał: „arystokracja plus burżuazja". Był wyniosłym intelektualistą wywodzącym się z bardzo zamożnej rodziny żydowskiej, który nie mniejszą wagę niż do problematów matematycznych (nie uznawał bowiem słowa „problem" i po wojnie...