U stóp Rzeczypospolitej

źródło: Anaerto/wikimedia commons

Jan Matejko, „Carowie Szujscy na Sejmie Warszawskim”, obraz z 1892 r.

źródło: mathiasrex/wikimedia commons

„Bitwa pod Kłuszynem” (4 lipca 1610 r.), obraz Szymona Boguszowicza

W październiku 1611 roku zdetronizowany car Rosji i jego dwaj bracia złożyli na Zamku Królewskim w Warszawie uroczysty hołd królowi polskiemu. Rosyjska i radziecka propaganda starała się wyrugować ten fakt z historii i świadomości Polaków. Leszek Szymowski

29 października 1611 r. na Krakowskim Przedmieściu stanęły tłumy mieszczan i szlachty, które miały być świadkami pierwszego w dziejach hołdu składanego przez władcę rosyjskiego polskiemu królowi Zygmuntowi III Wazie. Około południa ich oczom ukazał się wspaniały orszak, na którego czele jechał hetman wielki Stanisław Żółkiewski, a tuż za nim, w asyście husarzy, car Wasyl IV Szujski oraz jego dwaj bracia: Dymitr i Iwan, a także wojewoda smoleński Michaił Szein i patriarcha Moskwy Filaret Romanow. „Jak niegdyś wodzowie Rzymscy, jak u nas Xiążę Ostrogski i Tarnowski wiódł Żółkiewski w tryumfie pojmanych Carów. Wszyscy Pułkownicy i Rotmistrze na bogato przybranych koniach postępowali przodem, za niemi szło do sześćdziesięciu karet" – pisał przeszło 100 lat później o tym niebywałym pochodzie Julian Ursyn Niemcewicz.

To, co działo się dalej, zapamiętali kronikarze. Pochód kierowany przez Żółkiewskiego dotarł do Zamku Królewskiego, gdzie miała się odbyć wspólna sesja sejmu i senatu prowadzona przez króla. Monarcha, nie spiesząc się, rozpoczął obrady, by uroczyście je przerwać. A wówczas – jak pisze Niemcewicz – „stała się rzecz niezwykła. Car Wasyl IV ukorzył się przed majestatem Rzeczypospolitej". Car najpierw pochylił głowę przed...