Listy

"Pamięć okaleczona"

Artykuł Stephane'a Courtois i Jean-Louis Panné o nieobecności Polski we francuskiej wizji Europy i o wykreśleniu jej z dziejów drugiej wojny światowej ( "Pamięć okaleczona . Polska w oczach Francuzów", "Plus Minus" z 24 - 25 lipca) przypomniał mi o rozmowach z Jerzym Giedroyciem, które odbyłam w latach 70., gdy jako początkujący naukowiec odwiedzałam go w biurze redakcyjnym "Kultury" w Maisons-Laffitte. Jerzy Giedroyc wyrażał się wtedy bardzo niepochlebnie o Amerykanach polskiego pochodzenia, którzy nie potrafili zdobyć dla siebie miejsca w polityce amerykańskiej i pozostali kmiotkami ze wsi galicyjskich. Opinie redaktora Giedroycia podzielała i podziela znaczna część polskiej inteligencji. Dużo jest w tej opinii prawdy, aczkolwiek ci kmiotkowie jednak zorganizowali parę instytucji i college'ów, które funkcjonowały przez pewien czas.

Do Francji zaś przez pokolenia wyjeżdżali na emigrację Polacy wykształceni i rzekomo obyci ze światem. I co? I nic. Polska inteligencja nie potrafiła stworzyć we Francji żadnej grupy nacisku na koła rządzące czy intelektualne. Nie wpłynęła nawet odrobinę na francuskie widzenie historii, co odzwierciedla się w standardowych podręcznikach i pracach naukowych. Podczas gdy w Ameryce kmiotkowie galicyjscy jednak próbują robić to...