Uniwersalny model polskości

Koncepcja polityczna „Kultury" paryskiej, w tym budowy stosunków 
z niepodległymi sąsiadami na Wschodzie, była idealistyczna, 
ale nie utopijna – powiedział minister spraw zagranicznych 
w przemówieniu wygłoszonym podczas gali wręczenia Nagrody Giedroycia.

Szanowni Państwo,

Zacznę od refleksji osobistej. Pod koniec lat 80. pisałem pracę magisterską na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Wybrałem temat – Kwestia żydowska w myśli środowiska młodych konserwatystów przed II wojną światową. Jednym z jego filarów była redakcja pisma „Bunt Młodych", które Jerzy Giedroyc stworzył i kierował nim przed II wojną światową. Wiedziałem, że nie sposób cokolwiek napisać na ten temat bez bezpośredniej rozmowy z redaktorem Giedroyciem. Po długich staraniach udało mi się umówić z nim na spotkanie podczas pobytu w Paryżu. Pod koniec trwania PRL nie było to łatwe, ale było to już możliwe. Pamiętam drżenie nóg, z którym szedłem ze stacji kolejki podmiejskiej na avenue de Poissy 91 w Maisons-Laffitte, gdzie mieściła się „Kultura" paryska. Nigdy nie zapomnę otwarcia furtki i drzwi do domu, który otaczała legenda.

Polską politykę wschodnią chciałbym zdefiniować jako realistyczną

Przyjął mnie człowiek dojrzały, ale w znakomitej formie. Siedzieliśmy na zimowej werandzie, Redaktor palił papierosa za papierosem, mrużył oczy, usiłując sobie przypomnieć sprawy i osoby, o które pytam. – O tym najlepiej wiedziałby X – rzucał co jakiś czas Giedroyc. Nieśmiało zwróciłem uwagę, że większość osób, które wymienia, już nie żyje. –...