Głosy na przemiał

autor zdjęcia: Tomasz Jodłowski

źródło: Fotorzepa

Paweł Kukiz dawno zaangażował się w promowanie JOW-ów

źródło: archiwum prywatne

Jakub Kumoch

Jednomandatowe okręgi wyborcze wymagają wyraźnego uznania prawa do rządzenia dla każdego, kto ma większość – nawet jeżeli przegrał wybory. Wyborco Platformy: zgadzasz się na to, że PO wygra, a będzie rządził PiS? Wyborco PiS: zgadzasz się na to samo? Doskonale wiemy, 
że się nie zgadzacie – pisze ekspert wyborczy.

Posłowie bliżej wyborców i niezależni od partyjnych liderów, a jednocześnie stabilna większość parlamentarna – tak zdaniem zwolenników jednomandatowych okręgów wyborczych wyglądać powinno po zwycięskim referendum zreformowane życie parlamentarne. A ja przekonam państwa, że tzw. system większościowy niesie ze sobą zagrożenia, na które nieliczni z państwa są gotowi – np. przejęcie władzy przez partię, która... przegrała wybory. JOW nie tylko nie są receptą na wszelkie zło – ich zastosowanie w XX wieku prowadziło do wielu absurdów, a w jednym wypadku – wręcz do politycznej tragedii.

Apartheid by nie powstał

To nie były zwykłe wybory decydujące wyłącznie o zmianie rządu. W maju 1948 roku wyborcy we wciąż jeszcze brytyjskiej Afryce Południowej rozliczali rząd Jana Smutsa z niepopularnego udziału w II wojnie światowej i zbytnich – jak wierzyli nacjonalistyczni Afrykanerzy – ustępstw na rzecz czarnej większości. Chcieli nowego państwa, które na zawsze utrwali dominację ich tworzącego się od blisko 300 lat narodu i rozdzieli zamieszkujące go grupy rasowe. Proponowany system rządów nazywali apartheidem.

Smuts i jego Partia Zjednoczona zignorowali wyraźne zmiany tendencji. Istotnie, w wyborach rządzące ugrupowanie zdobyło aż 48 procent głosów wobec 37 procent oddanych na afrykanerską Partię Narodową. Apartheid nigdy by nie powstał,...