Porwanie króla Stasia

źródło: AFP

Skruszeni porywacze już po paru godzinach wypuścili króla Stasia. Monarcha nie od razu jednak wrócił do stolicy: noc z 3 na 4 listopada 1771 r. spędził w młynie za Marymontem.

źródło: Wikipedia

Co ciekawe, Stanisław August Poniatowski nie dał skrzywdzić swojego porywacza Jana Kuźmę. Zaraz po złożeniu zeznań Kuźma wyjechał z kraju, a król przyznał mu dożywotnią pensję.

W nocy 3 listopada 1771 r. grupa zbrojnych napastników uprowadziła Stanisława Augusta Poniatowskiego. Do dziś nie wiadomo, czy za tym tajemniczym spiskiem stali konfederaci barscy, czy była to tylko wielka mistyfikacja.

W Warszawie kończyła się krótka listopadowa niedziela i miasto powoli kładło się spać. Tylko na zamku wciąż czekano na powrót króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z gościny u wuja Michała, w pałacu odległym zaledwie o dwie przecznice. Stary kanclerz Czartoryski podobno poczuł się gorzej, a że dźwigał 75 krzyżyków na karku, stosownym było zapytać starca o zdrowie. Zwłaszcza że to dodatkowa okazja, by nieco w zaufaniu pogadać bez towarzystwa zbędnych par uszu na pełnym szpicli dworze.

Jednak zamiast widoku znajomej karety z mroków za kolumną Zygmunta dobiegł odgłos gwałtownej strzelaniny. Gdy tylko ucichła kanonada, wychynęło stamtąd w galopie paru dworzan i sama karoca niesiona przez spłoszone konie. W potrzaskanym kulami powozie ani wśród uciekinierów nie było jednak Stanisława Augusta.

Z opowieści przerażonej służby trudno było dociec, co zaszło. Gdzie król? Nie wiadomo. Porwany albo rozniesiony na szablach, kto to może wiedzieć? Wątła świta sama ledwo uszła z życiem, choć nie cała. Jeden z dworskich hajduków padł na bruk martwy, a drugi być może się nie wyliże. Nie wiadomo też, ilu było atakujących łotrów, w każdym razie wielu i strasznych w swoim okrucieństwie. Może 20, ale pewniej 40 albo i 60, a wszyscy uzbrojeni po zęby. Co to za jedni...