![[?]](https://static.presspublica.pl/web/rp/img/cookies/Qmark.png)
Konspiracyjny krąg polskiej tradycji
Kresowiacy jako pierwsi odczuli gorycz upadku Rzeczypospolitej i najpewniej z tego powodu przodowali w dziele budzenia ducha narodowego. W tej postawie można wyróżnić kilka etapów.
O ile do 1863 roku dominowała ideologia powstańcza, o tyle po powstaniu styczniowym obserwujemy nowe zjawiska. Polacy (Kresowiacy w szczególności) stali się elementem składowym ruchów rewolucyjnych i politycznych w państwach zaborczych. Najlepiej było to widać w Rosji i Austro-Węgrzech. Ponadto chętniej angażowali się w strukturach międzynarodowych. Odpryskiem tego zjawiska, choć autonomicznym w działaniu, była także Polska Partia Socjalistyczna. Generalnie chodziło jednak o poszukiwanie recepty na umiędzynarodowienie sprawy polskiej i pozyskanie sojuszników za granicą. Odbudowa własnego państwa śniła się wielu rewolucjonistom z lewa i prawa, choć niewątpliwie na równi z dokonaniem modernizacji społecznej.
Drugą grupę tworzyli ci, dla których priorytetem nie było powstanie, lecz uchronienie tkanki narodowej, obrona ekonomicznego stanu posiadania, wreszcie kultury i języka. To ostatnie nabierało szczególnego znaczenia wraz z zaostrzeniem polityki rusyfikacyjnej i służyło nie tyle ideologi powstania, ile pracy społecznej. W cieniu tych wielkich procesów dojrzewał syn Marii Billewiczówny, urodzony w 1867 roku Józef Piłsudski. Pęd do samoorganizacji w wieku szkolnym dominował w co najmniej trzech pokoleniach popowstańczej młodzieży, w tym w pokoleniu Piłsudskiego. Rusyfikacja i kulturowe wyzucie z tradycji doskwierało w Wilnie w sposób szczególny. Oficjalna...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta
