Szkolenia i konferencje

Poznaj nasze produkty

e-sklep

Komunikaty

Newsletter

Zaloguj

Załóż konto

Pliki cookies Czym są pliki cookies [?]

Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

POPRZEDNI ARTYKUŁ Z WYDANIA NASTĘPNY ARTYKUŁ Z WYDANIA

Samoobrona Wołkowyska

30 marca 2011 | Żołnierze wyklęci | Tomasz Łabuszewski Kazimierz Krajewski

źródło: IPN

Stefan Pabiś „Stefan” – dowódca wołkowyskiego oddziału „BOA” na tle broni zamelinowanej po przejściu granicy we wrześniu 1945 r., ostatni szef Samoobrony Obwodu OAK Wołkowysk, człowiek, którego życiorys mógłby wypełnić kilka scenariuszy filmowych, czterokrotnie uciekał z rąk sowieckiego, a następnie polskiego aparatu bezpieczeństwa, mimo ujawnienia w 1947 r. aresztowany przez UB i skazany na karę śmierci, ułaskawiony, w więzieniu przebywał do 1956 r., inwigilowany do końca lat 60. przez SB

źródło: Fotorzepa

Grupa kobiet – żołnierzy AK-OAK z Obwodu Wołkowysk (pierwsza z lewej siedzi Maria Lewkowicz „Chętna” – szefowa łączności obwodu, w 1946 r. współpracowniczka 5. Brygady Wileńskiej AK na Pomorzu)

źródło: Zbiory Tomasza Łabuszewskiego

Stanisław Mowlik „Jeleń” – jeden z niewielu wołkowyskich „odinoczków”, któremu udało się ujść cało z rąk sowieckich, zdjęcie z lat 60., już po przyjeździe do Wałbrzycha

źródło: Zbiory Tomasza Łabuszewskiego

Marian Zając „Bahniewicz” – członek sztabu Samoobrony Ziemi Wołkowyskiej

źródło: Zbiory Tomasza Łabuszewskiego

Bronisław Chwieduk „Cietrzew” – instruktor i dowódca oddziałów samoobrony wołkowyskiej, skazany na 25 lat łagru w 1948 r., wyszedł na wolność w 1971 r.

źródło: Muzeum Wojska Polskiego

Polscy partyzanci często posługiwali się zdobyczną bronią sowiecką. Popularna była zwłaszcza „pepesza” – pistolet maszynowy PPSz wz. 41

Samoobrona nie była organizacją zbyt liczną. Jej strukturę terenową tworzyły w sumie cztery plutony obejmujące gminy Krzemienica, Izabelin, Roś, Piaski, Mosty i Zelwa

Historia polskiej powojennej konspiracji niepodległościowej w powiecie wołkowyskim nie potoczyła się w tak płynny sposób, jak to miało miejsce w Grodnie.

Zabrakło tu początkowo lidera w naturalny sposób przejmującego dowództwo nad pozostałymi ciągle na wschód od linii Curzona poakowskimi aktywami. Dodatkowo sytuację skomplikowało rozbicie przez NKWD już w listopadzie 1945 r. pozostawionego tam kadłubowego ośrodka dowodzenia kierowanego przez szefa propagandy NN „Wygę".

•••

Łączność

Meldunek prezesa Inspektoratu Grodzieńskiego WiN mjr. Władysława Szymborskiego „Bąka", „Rocha" z 31 grudnia 1945 r.

Pik pozostawił w terenie zastępcę – pełniącego obowiązki przewodnika obwodu [komendanta], komórkę propagandy i informacji. Przewodnikiem obwodu był obywatel „Wyga", łączność była nawiązana. Przed końcem miesiąca listopada wpadł obywatel „Wyga" i komórka informacyjno-propagandowa. Od tego czasu łączność została zerwana i trudna jest do nawiązania. Kurierka już druga z kolei wysłana w miesiącu grudniu nie wróciła i nie ma żadnych wiadomości.

W powiecie doszło wówczas przejściowo do wytworzenia stanu swoistej organizacyjnej pustki, mimo dalszej obecności na tym obszarze kilkusetosobowej grupy b. członków AK-OAK oraz wielu ukrywających się indywidualnie żołnierzy z...

Dostęp do treści Archiwum.rp.pl jest płatny.

Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.

Ponad milion tekstów w jednym miejscu.

Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"

Zamów
Unikalna oferta

Masz już wykupiony dostęp? Zaloguj się

POPRZEDNI ARTYKUŁ Z WYDANIA NASTĘPNY ARTYKUŁ Z WYDANIA