Na skrzyżowaniu historii

Wrocław jest największym na świecie miastem, które należało do czterech różnych państw i czterech różnych narodów.

W symboliczny sposób wyraża to zapis w Księdze henrykowskiej. Najstarsze polskie zdanie – „daj, ać ja pobruszę, a ty poczywaj" – utrwalono w podwrocławskim klasztorze. Wypowiedział je czeski chłop do swojej polskiej żony, a spisał po łacinie niemiecki (prawdopodobnie) zakonnik.

W historii Wrocławia, rozpoczętej powołaniem biskupstwa w 1000 roku, pierwsi byli Piastowie śląscy (ale założycielem miasta był prawdopodobniej czeski książę Wratysław), choć pod koniec rządów mieli w sobie więcej krwi niemieckiej niż polskiej. Po 300 latach nastali Czesi, po kolejnych dwóch wiekach Habsburgowie, po nich na 200 lat miasto stało się częścią Prus. Po roku 1918 było zaś miastem frontowym na granicy odrodzonej po I wojnie światowej Polski.

Do każdego z czterech państw Wrocław należał wystarczająco długo, by wyraźnie zapisać się w ich historii. Gall Anonim wymieniał Wrocław jako jedną z trzech stolic Polski. W XV wieku był drugim po Pradze miastem Korony Czeskiej. Gdy dostał się w ręce Prusaków, był miastem znacznie bogatszym niż Berlin, nazwano wtedy Wrocław perłą w koronie Prus. Po zjednoczeniu Niemiec był trzecim, po stolicy i Hamburgu, miastem w kraju.

W 1945 roku Wrocław znów stał się polski. Przez blisko pół wieku po II wojnie światowej przyjeżdżających do stolicy Dolnego Śląska witały...