Ucieczka dla oszczędności nie tylko przed etatem

Zarówno zjawisko zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi, jak i nielegalne zatrudnianie to powszechne patologie rynku pracy. Rada Ochrony Pracy wskazuje na konieczność zmian systemowych w tym zakresie.

W sytuacji osłabienia gospodarczego i koniunktury niesprzyjającej rozwojowi przedsiębiorczości rzeczą naturalną jest szukanie przez przedsiębiorców oszczędności. Skutki tych działań dotyczą m.in. szeroko pojętej sfery związanej z zatrudnieniem. Powszechnym zjawiskiem stało się zatrudnianie nie na podstawie stosunku pracy, który powinien stanowić wzorzec zatrudnienia, lecz na podstawie niestabilnych rozwiązań elastycznych – często balansujących czy nawet omijających przepisy.

Podstawa zatrudnienia

W typowych sytuacjach najbardziej pożądaną formą zatrudnienia z punktu widzenia interesu pracownika jest ta, która opiera się na stosunku pracy. Na tej podstawie pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy dobrowolnie podporządkowanej na rzecz pracodawcy w miejscu i czasie przez niego ustalonym, a pracodawca ma obowiązek zatrudniać go za wynagrodzeniem.

Problem w tym, że część pracobiorców świadczących pracę w warunkach właściwych dla stosunku pracy zostaje zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Taka praktyka daje zlecającemu wysoki poziom w zakresie nadzoru i kierownictwa nad pracownikiem, typowy dla stosunku pracy, a zatrudnionemu – żadnych pracowniczych przywilejów.

Koniunktura społeczno-gospodarcza oraz szukanie oszczędności przez oferujących pracę sprzyja też powstawaniu zjawiska zwanego szarą strefą. Wprawdzie nie ma legalnej...