Sherlock Holmes ochrany

źródło: Wikipedia

Fundamentem systemu policji politycznej w carskiej Rosji były terenowe wydziały ochronne. Na zdjęciu: funkcjonariusze ochrany z Petersburga (1905 r.).

źródło: Wikipedia

Siergiej Zubatow

Siergiej Zubatow, twórca tzw. socjalizmu policyjnego, wywołuje dziś w Rosji skrajne oceny. Jedni uważają, że swoją kreatywnością mógł ocalić dynastię Romanowów. Zdaniem innych walnie przyczynił się do wybuchu rewolucji.

Siergiej Wasiljewicz Zubatow przychodzi na świat w 1864 r. jako jedyny syn moskiewskiego administratora nieruchomości. Ojciec zarządza ogromną kamienicą Maliutina na Twerskim Bulwarze, dlatego rodzina należy do dobrze sytuowanych. Lata 60. i 70. XIX w., czyli okres dzieciństwa i młodości Zubatowa, to jednocześnie przełomowy moment rosyjskiej historii.

Nihilista

W połowie XIX w. Rosja doznaje upokarzającej klęski w wojnie krymskiej, która wymusza reformy społeczne i ustrojowe. W 1861 r. car wyzwoliciel Aleksander II obdarowuje wolnością 22 mln rosyjskich chłopów pańszczyźnianych, lecz zatrzymuje się w pół drogi. Przerwana reforma agrarna nie nadaje uwłaszczonym chłopom ziemi, wieś pozostaje niezadowolona, a co bardziej zaradni włościanie ruszają do miast po pracę w przemyśle. Jednocześnie w wyniku tej samej reformy liczni ziemianie tracą podstawę próżniaczego życia i również przenoszą się do miast, gdzie zasilają charakterystyczną tylko dla Rosji warstwę inteligencji.

Obie grupy uznają carskie reformy za niewystarczające, ale to inteligencja przejmuje od pokolenia dekabrystów, czyli radykalnych oficerów arystokratów, rolę opozycji wobec samodzierżawia. Dominujący nurt stanowią narodnicy, którzy uważają, że nieodzownym wstępem do prawdziwych zmian jest praca organiczna na...