Pieniędzy na zamek nie damy

źródło: NAC

Prace budowlane przy Zamku Królewskim rozpoczęto we wrześniu 1971 r. Dopiero w sierpniu 1984 r. zamek oficjalnie udostępniono publiczności.

Gdy Edward Gierek ogłosił plan odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, na emigracji zapanowała konsternacja i zamieszanie. Czy zbiórka na rekonstrukcję nie jest współpracą z reżimem? A może odbudowę powinni sfinansować Niemcy, którzy spalili siedzibę królów?

Odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie zapowiedziana 20 stycznia 1971 r. przez nowego I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka została przyjęta w kraju z entuzjazmem i wyzwoliła wielką ofiarność społeczną. Już sześć dni później odbyło się inauguracyjne zebranie Obywatelskiego Komitetu Odbudowy, na czele którego stanął I sekretarz Komitetu Warszawskiego PZPR Józef Kępa. Jednym z trzech wiceprzewodniczących został prof. Stanisław Lorentz, dyrektor Muzeum Narodowego i główny orędownik idei restytucji dawnej siedziby królewskiej. W ciągu zaledwie dwóch miesięcy na konto Obywatelskiego Komitetu Odbudowy wpłynęło ponad 27 mln złotych. Po roku suma ta wzrosła do ponad 125 mln złotych. W ciągu trzech lat zebrano blisko 420 mln złotych i ponad 400 tys. dolarów.

Decyzja o odbudowie Zamku Królewskiego odbiła się także szerokim echem na emigracji. Politycy i publicyści emigracyjni mieli jednak ambiwalentny stosunek do sprawy. Rząd RP na uchodźstwie w uchwale z 16 lutego 1971 r. przypomniał, że władze komunistyczne w Polsce przez ćwierć wieku sprzeciwiały się idei wskrzeszenia gmachu stanowiącego symbol niepodległej Polski. Emigranci trafnie wskazywali na koniunkturalny charakter decyzji nowego kierownictwa PZPR. Miał to być gest wobec społeczeństwa obliczony na zyskanie popularności po brutalnym stłumieniu rozruchów...