Milczenie również może wyrażać bunt

autor zdjęcia: Magda Starowieyska

źródło: Fotorzepa

Jan Polkowski

Poezja dojrzewa późno. Jest niczym heglowska sowa Minerwy, która wylatuje na żer już na sam koniec, o zmierzchu. Żeby to zrozumieć, wystarczy spojrzeć na nowy zbiór wierszy Jana Polkowskiego – „Pochód duchów".

Lata poetyckiego milczenia, kiedy to poświęcił się służbie dla sprawy – z czasem coraz bardziej niejednoznacznej i trudniejszej do obrony – zmieniły Polkowskiego. Nadały jego poezji gorzkiej świadomości, że przeciwko nam pracuje nie tylko biologia, ale też przeznaczenie. A może nawet coś więcej, sam wszechświat – coraz mniej poddający się racjonalnej analizie, odczłowieczony i przerażający. Wiara w poezję została zastąpiona niepewnością. Gdzieś wyparowała niezmienna podstawa życia, jaką była transcendencja. Mieliśmy przekonanie, że sztuka prowadzi poza świat realny i wiedzie do odkrycia prawdy. Ale co w sytuacji, gdy prawdy nie można już odkryć? Gorzej, bo może nawet jej nie ma? Pozostaje tylko złudzenie, że istniejemy, choć nie mamy co do tego żadnej pewności.

Ostatnim wierszom Polkowskiego towarzyszy poczucie ułomności świata, w którym człowiek jest skazany na samotność. Wszystko przez nieudany dialog poety z Bogiem. Nieudany, bo przecież nie może być prawdziwej rozmowy z Tym, który się waha... Czy to Bóg stoi za naszymi uczynkami? Czy nadal jest opoką dla świata, który niegdyś stworzył? Polkowski coraz częściej pisze o boskim wahaniu. A niepewność odziera człowieka z wiary. A w przypadku poety z wiary w słowo.

gdy Bóg się waha

czy świat ma istnieć

czy nic

(„**** Wątroba przybita do Uralu" z tomiku „Gorzka godzina")

Pozostaje...