Za Pragę nikt umierać nie chciał

źródło: PAP

źródło: Getty Images

≥Jesień '68, gorączkowe narady w NATO. Na zdjęciu szefowie dyplomacji Niemiec zachodnich Willy Brandt, Wielkiej Brytanii Michael Stewart, Francji Michel Debre i Stanów Zjednoczonych Dean Rusk podczas posiedzenia Komitetu Planowania Obronnego w Brukseli

Pod osłoną dyplomatycznych gestów „zaniepokojenia", „sprzeciwu" czy nawet „oburzenia" 
w sojuszu spekulowano, jak można wykorzystać czechosłowacki kryzys.

Na spotkaniu ministrów spraw zagranicznych Sojuszu, do którego doszło w czerwcu 1968 r., wątki czechosłowackie nie zostały poruszone. W duchu kiełkującej epoki odprężenia wydano za to oświadczenie o woli prowadzenia rozmów w sprawie kontroli zbrojeń. Z oczywistych względów tematyka inwazji Układu Warszawskiego stała się dominującym tematem kolejnej ministerialnej narady, do której doszło w Brukseli w listopadzie 1968 r. Na kanwie wydarzeń w Czechosłowacji ministrowie spraw zagranicznych zadeklarowali potrzebę poprawy jakości, efektywności i lepszego rozmieszczenia sił Sojuszu. Zabrakło jednak konkretów. Oprócz tego ograniczono się do ogólnikowego komunikatu, podpisanego przez wszystkich 15 szefów MSZ państw członkowskich, w którym wezwano Związek Radziecki „w imię pokoju światowego, do powstrzymania się od użycia siły i mieszania się w wewnętrzne sprawy innych państw".

Politycy ostrzegli, że „jakakolwiek sowiecka interwencja, w bezpośredni lub pośredni sposób wpływająca na sytuację w Europie czy w basenie Morza Śródziemnego, wywoła międzynarodowy kryzys i poważne konsekwencje". Wynikałoby z tego, że Czechosłowacji do Europy nie zaliczono. W tym przypadku stwierdzono jedynie, że inwazja wywołała „nową dozę niepewności" na arenie międzynarodowej. Na koniec zadowolono się nic nieznaczącym zapewnieniem: „sojusznicy są przekonani, że ich...