Kto za nimi trafi

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Sir Walter Raleigh, żeglarz, żołnierz, poeta, faworyt Elżbiety I, mal. Nicholas Hilliard

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Francis Drake, rycina Crispina de Passe, 1598 r.

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

William Dampier, angielski żeglarz i korsarz, rycina, XVII w.

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

List kaperski angielskiego gubernatora Jamajki dla sławnego pirata Henry’ego Morgana

źródło: Bridgeman Art Library

Sir John Hawkins, angielski żeglarz, handlarz niewolników, organizator i dowódca floty

źródło: Bridgeman Art Library

Dom Drake'a koło Tavistock w hrabstwie Devon, mal. John Palmer, XIX w.

źródło: Bridgeman Art Library

Drake dogląda załadunku okrętu, rycina niemiecka, XVII w.

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Plymouth, czołowy angielski port, oblężony podczas wojny domowej w latach 1642 – 1644, rycina, XVII w.

źródło: AKG

Starcie floty angielskiej z hiszpańską Wielką Armadą na kanale La Manche, rycina, XVII w.

autor zdjęcia: Marek Szyszko

źródło: Rzeczpospolita

Największą zaletą zamka kołowego była niemalże natychmiastowa gotowość broni do oddania strzału. Broń można było swobodnie przenosić, a żeby oddać strzał, należało tylko odsunąć zasuwkę i opuścić kurek z pirytem

źródło: AKG

Wyprawa Drake'a ląduje niedaleko Rio de la Plata, rycina Theodore’a de Bry, XVI w.

źródło: EAST NEWS

Drake atakuje hiszpańskie statki, rycina, XIX w.

źródło: Bridgeman Art Library

Drake przed królową Elżbietą I, rys. Fortunino Matania, XX w.

źródło: Corbis

Replika galeonu Drake'a „Golden Hind” na morzu

źródło: EAST NEWS

Mapa z trasą wyprawy Drake'a dookoła świata, rycina niderlandzka, koniec XVI w.

źródło: Bridgeman Art Library

Żołnierze i okręty Drake'a szturmują hiszpańską kolonię St. Augustine na Florydzie w 1586 r., rycina z epoki

źródło: AKG

Tubylcy z Karaibów witają Drake'a jak króla, rycina Theodore’a de Bry, XVI w.

źródło: Bridgeman Art Library

Drake zdobywa hiszpański statek ze skarbami na Pacyfiku, rycina z epoki

źródło: Bridgeman Art Library

Mapa z trasą wyprawy Drake'a przeciwko hiszpańskim posiadłościom na Karaibach, rycina niderlandzka, koniec XVI w.

źródło: EAST NEWS

Mosiężna tabliczka z napisem informującym o założeniu przez Drake'a kolonii Nova Albion na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej, znaleziona pod San Francisco

źródło: The Art Archive/East News

Eskadra Drake'a atakuje Santo Domingo 1 stycznia 1586 r., rycina z epoki

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Drake ogląda skarby na zdobytym hiszpańskim statku, ilustracja, XX w.

źródło: Bridgeman Art Library

Żołnierze Drake'a podczas szturmu Santo Domingo, rys. Howard Pyle, XIX w.

źródło: Bridgeman Art Library

Walka Anglików z Hiszpanami podczas bitwy pod San Juan de Ulua w 1568 r., rys., XIX w.

źródło: Bridgeman Art Library

Okręty angielskie atakują hiszpańską Wielką Armadę, rycina, XVII w.

źródło: EAST NEWS

Proporzec z herbem angielskich Tudorów z okrętu flagowego Drake’a, ok. 1580 r.

źródło: EAST NEWS

Medal upamiętniający angielskie zwycięstwo nad Wielką Armadą w 1588 r. (awers i rewers)

John Hawkins, Walter Raleigh, Martin Frobisher, William Dampier, George Somers, Alexander Dalzeel, Henry Morgan – wielcy angielscy żeglarze XVI wieku. Ale zarazem wielcy angielscy piraci. I kupcy, importerzy – sprowadzali kolonialne towary. I biznesmeni – zawiązywali spółki, handlowali niewolnikami, udziałami w wyprawach, kupowali i odsprzedawali statki. Jakby tego nie dość, byli także patriotami, marynarzami brawurowo walczącymi w służbie Jej Królewskiej Mości.

Tych zdecydowanych na wszystko awanturników nazywano dosadnie morskimi psami królowej angielskiej. Portem, skąd wyruszali na dalekie wyprawy i gdzie wracali z łupami, było miasto Plymouth leżące w hrabstwie Devon w południowo-zachodniej Anglii. Odmawiali modlitwę: „O Lord, make us rich for we must have gold before we see England” (O Panie, uczyń nas bogatymi, musimy mieć złoto, zanim zobaczymy Anglię). Ale też dawali Panu Bogu szansę, aby uczynił ich bogatymi, na swój sposób byli pracowici: „Spaliliśmy wszystkie obrazy malowane na desce, połamaliśmy i zniszczyliśmy to, co najlepszego znaleźliśmy w kościołach, zebraliśmy wiele srebra, pieniędzy i pereł ukrytych w studniach i rozmaitych innych miejscach” (Zdzisław Skrok, „Świat piratów morskich”).

Największym z nich – i jako żeglarz, i jako żołnierz, i jako pirat – był Francis Drake.

Jeśli chcemy ich zrozumieć oraz ich epokę, nie możemy przykładać do nich naszej dzisiejszej miary, oceniać ich według naszego systemu wartości.

XVI wiek to okres panowania na morzach Hiszpanii i Portugalii. Ale Anglicy i Francuzi zaczynali deptać im po piętach. Co prawda ani flota angielska, ani francuska nie mogły się mierzyć z morską potęgą Hiszpanii, ale angielskie i francuskie statki – właśnie piraci – szarpały, skubały Hiszpanów i Portugalczyków. Władcy angielscy i francuscy przymykali oko na te praktyki. Ale nie tylko. Gdy byli w...