Brutalni, subtelni, skuteczni

autor zdjęcia: Mirosław Owczarek

źródło: Rzeczpospolita

Przez ostatnie 40 lat Niemcy zabiegali o wizerunek sympatycznego kolosa. Teraz, walcząc z kryzysem, Berlin staje się obcesowy i despotyczny

Fritz Stern, amerykański politolog, emigrant z Niemiec, wspominał: „To był rok 1979. Raymond Aron i ja wybraliśmy się w Berlinie na wystawę okolicznościową  w związku z setną rocznicą urodzin Einsteina – wspominał . (...) Kiedy już byliśmy pogrążeni w myślach o wystawie, którą za chwilę mieliśmy zobaczyć, Aron nagle zatrzymał się, po czym bez wstępu  i z lekką nutą melancholii powiedział: „To przecież mógł być wiek Niemiec. Wypowiadając te słowa, przywołał pewnie w pamięci wspomnienie wielkości i jej utraty".

Aron miał rację, wiek XX mógł być przecież wiekiem Niemiec, dynamicznie pnących się w górę na początku XX stulecia. W historii nowoczesnej Europy zawsze istniał przecież  kraj, który w  pewnej epoce nie tylko panował, ale również odciskał na niej swoje piętno. W porządku chronologicznym wymieńmy tu Hiszpanię, Francję, Holandię i Wielką Brytanię. Tak więc na początku wieku można by oczekiwać, że podobny rodzaj supremacji stanie się udziałem Niemiec".

Pójdźmy tropem myśli Raymonda Arona i wyobraźmy sobie, co byłoby, gdyby w 1914 roku Niemcy kajzerowskie zachowały neutralność i nie byłoby wojen światowych. Boom eksportowy epoki Adenauera mógłby przypaść już na lata 20. wraz z rządami Gustava Stresemanna. Volkswageny „garbusy" mogłyby podbić świat już w końcu lat 30., a nazwa Junkers kojarzyłaby się na całym świecie z...