Z dziejów tortur

źródło: EAST NEWS

Termin „dokręcanie śruby” nie wziął się z powietrza. Oto hiszpańskie krzesło do interrogacji

źródło: Bridgeman Art Library

Poręczne protestanckie narzędzie do stopniowania nacisku na palce lub inne organy

Jeszcze niedawno amerykański prawnik Alan Dershowitz postawił tezę, że tortury wypada stosować w sposób cywilizowany. To znaczy, jeśli musimy wbijać igły pod paznokcie, to muszą one być sterylnie czyste - mówi Jarosław Kuisz, prawnik, historyk.

Przed Cesare Beccarią i jego dziełem „O przestępstwach i karach" z 1764 roku nikomu nie przyszło do głowy, żeby zakazać stosowania tortur w procesie karnym?

Przychodziło.  W pierwszej kolejności powinniśmy wymienić naszego rodaka Bartłomieja Groickiego, prawnika, który w epoce renesansu podkreślał, że tortury nie przynoszą właściwych rezultatów. Oprócz specjalistów mało kto zna jego dorobek, a naprawdę powinniśmy się tym chwalić przed światem. Przede wszystkim warto powiedzieć, że stosowanie tortur na wielką skalę dotyczy względnie krótkiego okresu w historii prawa. W średniowieczu tortury wcale nie były tak częstym zjawiskiem. To przyszło wraz z reformacją, kontrreformacją oraz wojnami religijnymi i trwa jakieś 300 lat, a jako apogeum wskazuje się XVII wiek, oczywiście wraz z polowaniami na czarownice i udoskonalaniem instrumentarium znęcania się nad drugim człowiekiem. Ale wraz z oświeceniem, którego dzieckiem był Beccaria, przychodzi ruch humanitarnej reformy prawa, nowe pomysły celu represji karnej, czyli z grubsza to wszystko, na czym do dziś się opieramy.

Jak to się wszystko zaczęło?

W połowie XIII wieku papież Innocenty IV wydał bullę zachęcającą do stosowania tortur w sprawach związanych z herezjami, których w średniowieczu nie brakowało: albigensi, waldensi, husyci. Szukano odpowiednich ram prawnych. Pojawił...