Oczy Mr. Turnera

źródło: Modern Tate Gallery

„Dzień po potopie – Mojżesz spisuje Księgę Stworzenia” (1843). Rozbudowany tytuł, ale tak naprawdę liczy się światło. Tylko światło.

źródło: Modern Tate Gallery

„Deszcz, para, prędkość” (1844): stopklatka w ukośnych strugach

źródło: Modern Tate Gallery

„Wojna – wygnanie na okruchu skały” (1842): Napoleon pohańbiony

źródło: Modern Tate Gallery

„Pokój – pogrzeb na morzu” (1842): pełen godności pogrzeb przyjaciela artysty, Davida Wilkie

Wydarzeniem końca tego roku w Londynie była wystawa „Późny Turner" pokazywana w salach Tate Britain. 
W tym samym czasie na ekrany tamtejszych kin wszedł 
nowy film Mike'a Leigh „Mr. Turner". To nie pierwszy powrót 
do twórczości tego angielskiego romantyka, pokazywanego bądź jako prekursor impresjonizmu, bądź poszukiwacz 
wzorów dawnych mistrzów.

Zaskakiwać może to uparte przyglądanie się twórczości malarza, który zmarł w 1851 roku. Dlaczego Turner tak bardzo ciekawi współczesnych Brytyjczyków? Odpowiedzi jest wiele. Jest on jednym z fundamentów tamtejszej kultury. Symbolem „brytyjskości". Według wielu – najlepszym z tamtejszych malarzy, mimo upływu czasu i zmieniających się mód. W konkursie zorganizowanym w 2005 roku przez BBC jego dzieło „Ostatnia droga Temeraire'a" (1839) uznano za najwybitniejszy brytyjski obraz.

Twórczość Turnera nadal jest aktualna i wzbudza emocje. Jego imię nosi nawet ustanowiona w 1984 roku nagroda dla artystów, którzy nie przekroczyli 50. roku życia. Dziś to najbardziej prestiżowe wyróżnienie w świecie sztuki, a nagrodzonych twórców nie sposób uznać za artystycznych konserwatystów. Otrzymali ją czołowi brytyjscy artyści, m.in. Damien Hirst, Steve McQueen, Rachel Whiteread oraz duet Gilbert & George. Właśnie wręczono ją po raz kolejny. Tym razem wyróżniono Duncana Campbella.

Mopem malowane

Kim zatem był pan Turner? Wybitny francuski malarz Eugène Delacroix w swych „Dziennikach" zanotował: „Mieszkał ze starą służącą i skąpił na wszystko. Pamiętam, że był u mnie raz jeden, kiedy mieszkałem na quai Voltaire. Zrobił na mnie wrażenie byle jakie: wyglądał jak farmer angielski; czarny,...