Wolny rynek i bagnety

źródło: AFP

Prezydent Augusto Pinochet (siedzi w środku) i jego rząd, którego ekonomiczny trzon stanowili „chłopcy z Chicago”. Był wśród nich m.in. minister finansów Jorge Cauas (siedzi ostatni z prawej) i minister edukacji Sergio Castro (stoi za generałem).

autor zdjęcia: George Rose

źródło: Getty Images

Milton Friedman, guru neoliberałów, mentor chilijskich ekonomistów.

W sporze o zmarłego przed dziesięcioma laty Augusto Pinocheta wielu ludziom umyka to, że transformacja gospodarcza w Chile była pod wieloma względami podobna do transformacji w Polsce.

Generał Augusto Pinochet Ugarte, przywódca chilijskiego zamachu stanu z 1973 r., prezydent w latach 1974–1990, nadal potrafi wywoływać skrajne emocje. Dla wielu ludzi był po prostu krwawym „faszystowskim tyranem", który zdeptał demokrację i brutalnie przerwał socjalistyczny eksperyment społeczny prowadzony przez prezydenta Salvadora Allende. Wytyka mu się ukrywanie majątku na zagranicznych tajnych kontach, masowe stosowanie tortur przez jego bezpiekę i zrzucanie zwłok więźniów politycznych ze śmigłowców do Pacyfiku.

Inni widzą w nim męża opatrznościowego, który obronił Chile przed losem Kuby czy Wenezueli i sojusznika wolnego świata w walce przeciwko hydrze międzynarodowego komunizmu. O ile w kręgach lewicowych Pinochet jest zwykle przedstawiany jako diabeł wcielony, o tyle prawica często postrzega go jako człowieka, który co prawda ubrudził sobie ręce krwią, ale przynajmniej ochronił swój kraj przed dużo większym złem.

Częścią sporów o Pinocheta jest również dyskusja na temat gospodarczych dokonań jego reżimu. Przed wybuchem światowego kryzysu z 2008 r. często wskazywano na reformy w Chile jako przykład ekonomicznego sukcesu i wzór do naśladowania dla krajów postkomunistycznych i rozwijających się. Dość powiedzieć, że to na systemie emerytalnym zaprowadzonym w Chile wzorował swoją reformę systemu ubezpieczeń społecznych rząd Jerzego...