Ta zniewaga krwi wymaga

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

W dwudziestoleciu zasady kodeksów honorowych były ważniejszy od przepisów prawa. Na zdjęciu scena pojedynku z filmu „Dusze w niewoli” z 1930 r. w reżyserii Leona Trystana.

W latach 20. staczano ponad 400 pojedynków rocznie, chociaż prawo ich zakazywało.

Dziś „sprawa honorowa" wydaje się fantazją i niedorzecznością. Obrażanie innych stało się w polityce, mediach, zwykłych kontaktach między ludźmi rutyną. Nikt, kto godzi w czyjś honor, nie obawia się wizyty sekundantów. W najgorszym razie musi liczyć się z pozwem o naruszenie dóbr osobistych lub zniesławienie. Dawniej w obronie honoru ryzykowano życie.

Przez kilka tygodni w drugiej połowie lat 20. XX w. małą sensację w Warszawie budziła zabandażowana głowa pewnego majora, który odważył się publicznie nazwać pułkownika Bolesława Wieniawę-Długoszowskiego „żydowskim pachołkiem" z powodu pochodzenia żony oraz przyjaźni z Tuwimem i Słonimskim.

„Pierwszy ułan Rzeczypospolitej", w owym czasie dowódca 1. Pułku Szwoleżerów,  szpetnie poharatał zuchwalca podczas pojedynku. Poszkodowany major tłumaczył, że rany odniósł w wyniku kraksy samochodowej. Pojedynków, także w wojsku, prawo bowiem zakazywało. Mimo to w II Rzeczypospolitej, zwłaszcza w jej pierwszej dekadzie, były one codziennością.

Wbrew prawu

W latach 20. staczano w Polsce ponad 400 pojedynków rocznie (Franciszek Kusiak, „Życie codzienne oficerów II RP"). Kwestie honorowe traktowano bowiem z nadzwyczajną powagą – szczególnie gdy chodziło o honor oficera, uważany za wartość najwyższą.

Przeświadczenie, że zniewagę można zmazać jedynie...