Jak to się robi w dzielnicach grozy

źródło: autorka tekstu

„Pracujemy z nimi na podwórkach, na ich terytorium”. Podopieczne streetworkerów z GASP, warszawskie Szmulki

autor zdjęcia: Marta Bogacz

źródło: Fotorzepa

Tylko jedna trzecia podopiecznych nie wyszła na ludzi? To znaczy, że jest dobrze.

Są takie miejsca, przed którymi dobrze poinformowani życzliwi ostrzegają: „nie jedź tam, okradną cię, pobiją, zgwałcą, zabiją" (w dowolnej kolejności), a policyjne statystyki tylko to potwierdzają. Mechanizm działa i w drugą stronę: jak mieszkasz tam, to powodzenia i krzyżyk na drogę. „Tam" znajduje się w niemal każdym większym mieście w Polsce, zamyka w granicach kilku ulic, często wręcz całych dzielnic i jest upstrzone etykietami: socjalne getto, polski slums, dzielnica grozy, wylęgarnia patologii. Niektórzy te metki próbują zdzierać.

Szmulki, osiedle w dzielnicy Praga-Północ w Warszawie, przyłączone do niej ok. 1908 r., wcześniej i później nazywane „nędznym przedmieściem". Już w 1893 r. w „Przewodniku wędrowca" o Szmulkach pisano, że „ludność na tu swój odrębny i wyłączny charakter", a „miejscowość ta stała się siedliskiem wszystkim odpadów wielkiego miasta, wszystkich osobistości podejrzanych, będących w niezgodzie z porządkiem publicznym", co skutkowało tym, że „podróż nocą po ulicach Szmulowizny lub okolicy nie należała nigdy do bezpiecznych".

W połowie lat 90. ubiegłego wieku na Pradze rozgościli się streetworkerzy z GPAS (Grupa Pedagogiki i Animacji Społecznej), na początku w okolicach ul. Stalowej, później dotarli też na Szmulki. Andrzej Orłowski, wcześniej przez lata pracownik uliczny, obecnie koordynator...