Goryl w akcji

źródło: materiały prasowe

Mężczyzna udający napalonego gorylego samca terroryzuje statecznych starców i nobliwe damy, napełnia przerażeniem młodsze niewiasty. Kto kogo przetrzyma, kto ostatecznie ustali reguły gry – performer-despota czy posłuszni obserwatorzy? (kadr z filmu „The Square”)

Włos się jeży, gdy słucha się, jakie duby smalone wygadują kuratorzy wystaw artystycznych, jaką wciskają ściemę i jak poprawność polityczna nakazuje widzom tę ściemę łykać.

Ten kwadrat zyskał sławę, jakby istniał naprawdę. Tymczasem to tylko kreacja wyobraźni, urealniona faktem, że pojawia się na ekranie. Tamże śledzimy jego powstawanie, jakbyśmy – my, widownia kinowa – byli świadkami tego wydarzenia na żywo, na dziedzińcu muzeum sztuki współczesnej w Sztokholmie.

Tam oto tworzy się arcydzieło: po wyjęciu iluś tam kostek bruku i umieszczenia w ich miejscu LEED-owego światła, powstaje „Kwadrat" – już pisany dużą literą, jako że to tytuł instalacji.

Autorka nie mozoli się nad nią – instalacją – ani przez minutę. Rzecz załatwia pracownik fizyczny, któremu zlecono to zadanie. I tak splendor spadnie na pomysłodawcę. Oto scheda po Duchampie i jego ready-mades; oto kolejne wydanie sztuki konceptualnej, która w latach 60. i 70. ubiegłego wieku była wyrazem buntu wobec komercji. Dziś zarówno gotowce, jak i postkonceptualizm są sprzedawane za grubą kasę – jeżeli znajdzie się ktoś, kto je odpowiednio zinterpertuje.

Tak właśnie dzieje się w przypadku „The Square".

Jak wiadomo, kwadrat – idealna figura geometryczna – ma magiczne własności. Ten ze sztokholmskiego dziedzińca też takowe posiada. Projekt konceptualny, z warsztatowego punktu widzenia nienależący do najbardziej skomplikowanych: pośrodku pola o wymiarach cztery na cztery metry wmontowana zostaje mała złocista plakietka z wyrytą nań inskrypcją. Napis informuje, że to teren, gdzie...