Co z polskości mamy zabrać w przyszłość

źródło: Muzeum Wojska Polskiego

Polacy nie chcą panować nad światem. Polskim sposobem życia jest zasiewanie własnego pola, o które się dba, którego się broni. Obraz Józefa Świrysz-Ryszkiewicza „Siewca” (1929 r.)

źródło: PAP

Naznaczyło nas doświadczenie utraty państwowości, bycia zasobem w cudzych rękach. Dlatego tak dużą wagę przykładamy do własnego, silnego państwa, do podmiotowości, do wstawania z kolan

III Rzeczpospolita, taka jaką znamy z lat 90. czy z pierwszej dekady XXI wieku, 
już nie istnieje i nie powróci. 
Wchodzimy nieodwołalnie w fazę kryzysu. 
A najwłaściwszą reakcją na kryzys 
jest pytanie o naszą tożsamość 
– mówi Michałowi Szułdrzyńskiemu 
historyk idei Marek A. Cichocki.

Plus Minus: Nasz wspólny znajomy dzwoni do mnie i mówi: przeczytaj koniecznie „Północ i Południe" Marka Cichockiego, bo to najważniejsza książka dla polskiego konserwatyzmu ostatnich lat. Zabieram się do lektury, a tu czytam nagle o Wincentym Kadłubku, kanclerzu Janie Zamoyskim i upadku cesarstwa rzymskiego.

Nie wiem, co znajomy miał dokładnie na myśli, ale jeśli konserwatyzm rozumieć jako refleksję, która usiłuje zrozumieć teraźniejszość, posługując się przeszłością, to tak, napisałem książkę konserwatywną. Współczesność stała się bardzo skomplikowana, można nawet powiedzieć, że wypadła z torów, po których, jak uważano, powinna się toczyć. Przestała istnieć pewność co do przyszłości, a więc jedyne, co nam pozostaje, to przeszłość jako narzędzie zrozumienia teraźniejszości. Nie chodzi o to, że przeszłość ma nam dostarczać gotowych odpowiedzi do zastosowania, ale na pewno jest źródłem istotnej inspiracji i wglądu. Jest sposobem poznania.

Przyzwyczailiśmy się widzieć nasze rozdarcie między Wschodem a Zachodem. Opisuje pan pierwszy most na Wiśle w Warszawie, który łączył obie połowy Rzeczpospolitej. No właśnie, gdy popatrzymy dziś na mapę Europy, na tej Wiśle niemal kończą się autostrady, dalej nic. Podział na Wschód i Zachód jest namacalny, a pan, żeby zrozumieć Polskę, proponuje abstrakcyjny podział na Północ...