Tylko Zakłady Tworzyw i Farb

Tylko Zakłady Tworzyw i Farb

Czterotysięczny Złoty Stok (woj. wałbrzyskie) straszy pustką wąskich uliczek, odrapanymi fasadami domów, ubogim "socjalistycznym" wystrojem i asortymentem sklepów. Największy tłok -- w sklepie z używaną odzieżą. Za kilogram znoszonych niemieckich ciuchów -- tylko 50 tys. zł. Po rynku z łopatami i grabiami chodzą bezrobotni zatrudnieni przy pracach interwencyjnych.

Turysta nie ma czego szukać w Złotym Stoku. Zamknięte jest jedyne w Polsce -- otwarte w 1966 r. -- Muzeum Górnictwa Złota. Trwa spór własnościowy o budynek muzeum. Zamknięto pochodzącącą z XV w ieku Sztolnię Książęcą, jedną z trzech, w których wydobywano rudę arsenową zawierającą złoto. Tylko nazwa miasta przypomina przybyszom, że Złoty Stok to jedyne, obok Złotoryi miejsce w Polsce, gdzie począwszy od X wieku zalegał najbardziej pożądany przez ludzi kruszec.

Świetność Złotego Stoku przypada na XVI wiek. W ydobywano wtedy maksymalnie 137 kg złota rocznie, co stanowiło ponad 9 proc. produkcji europejskiej. Hutę, w której z rudy arsenowej wytapiano złoto, mieli we władaniu europejscy bankierzy Fuggerowie i Turzowie. Intensywna eksploatacja spowodowała wyczerpanie złoża i w XVIII wieku złoto stało się produktem ubocznym w ytwarzanego tu arszeniku. W mieście miał siedzibę pierwszy W yższy Urząd Górniczy na Śląsku. W połowie XIX w. w tonie...