Zostać autorem samego siebie

źródło: Getty Images

autor zdjęcia: Mirosław Owczarek

źródło: Rzeczpospolita

Za psychoterapią – przy całej jej bezsilności i niedoskonałości – stoi ten sam odruch, drgnienie instynktu samozachowawczego, z którego narodziło się w naszej kulturze powieściopisarstwo.

Odrzucające, egoistyczne babsko. Wiecznie niezadowolona i tęskniąca za lepszym życiem. Za tym, którym żyły heroiny z pochłanianych przez nią romansideł. Gotowa naśladować je za wszelką cenę – tę polegającą na małżeńskiej wierności i szczęściu córki zapłaciła jako pierwszą i najchętniej. Pogrążająca rodzinę w długach w pogoni za odblaskami życia, które nigdy nie będzie jej życiem. W najwyższym stopniu antypatyczna, groteskowa postać. I po drugiej stronie on, jeden z najbardziej subtelnych umysłów, nie tylko swoich czasów. Podchodzący w swoich książkach tak blisko jak to tylko możliwe do tej rzeczywistości, od której ona całe swoje powieściowe życie się oddalała. A jednak Gustave Flaubert miał powiedzieć: „Pani Bovary to ja. Na podstawie mnie". Co łączy autora i stworzoną przez niego postać? Bo przecież nie biografia, charakter, wygląd ani płeć.

Emma Bovary była psychoterapią Gustave'a Flauberta. Łączyła ją z nim najgłębsza możliwa więź – była życiem, które go czekało, gdyby jej nie stworzył. Wrzucał ją w pułapki, które zostały zastawione na niego. Opisywaniem jej życia i otoczenia brzydził się do tego stopnia, że swoją pracę nad nim określał jako „dozowanie gówna". Ale nie był w tym przedsięwzięciu sterylnym pracownikiem zakładu wodociągów i kanalizacji. Oczyszczał nie cudze szamba, tylko samego siebie.

W psychoterapii...