Żydzi, masoni i cykliści

źródło: Archiwum

Najlepsi biegacze świata Fin Paavo Nurmi (pierwszy z prawej) i Janusz Kusociński (obok) na bieżni stadionu Legii w roku 1931

autor zdjęcia: Robert Gardziński

źródło: Fotorzepa

Robert Gawkowski, dr historii Uniwersytetu Warszawskiego. Autor kilku książek, m.in. „Encyklopedii klubów sportowych Warszawy i jej najbliższych okolic w latach 1918 – 39”.

Robert Gawkowski, historyk warszawskiego sportu, o legendach nie do końca prawdziwych

Rz: W przyszłym roku Warszawa będzie obchodzić stulecie Polonii. Kiedy zaczynałem interesować się sportem, wiedzieliśmy, że Polonia założona została w roku 1915, a nie w 1911. Jak więc właściwie było?

Robert Gawkowski: W tym przypadku historycy nie mogą mieć żadnych wątpliwości. Znamy dokładną datę pierwszego meczu Polonii. Odbył się 19 listopada 1911 roku na boisku Agrykoli, jedynym w ówczesnej Warszawie. Przeciwnikiem była Korona, najstarszy stołeczny klub, założony w roku 1909. Wiemy o tym z całą pewnością, ponieważ informację o meczu podała prasa, podkreślając, że Polonia została „przed miesiącem zawiązana”. Formalnie istniała jako grupa sportowców Warszawskiego Koła Sportowego, bo w zaborze rosyjskim klub o nazwie Polonia oficjalnie nie mógł działać.

I niemal od razu grała w czarnych koszulkach, o których legenda mówi, że są symbolem żałoby po utraconej niepodległości Polski?

Być może jest w tym coś na rzeczy. Do czarnych koszulek, używanych od roku 1913, przypinano biało-czerwone tarcze, na agrafce, aby można je było szybko odpiąć, kiedy obok boiska pojawiał się patrol rosyjskiej żandarmerii. W roku 1915 do Warszawy wkroczyli Niemcy i chcąc pozyskać Polaków, byli bardziej tolerancyjni od Rosjan. Zgodzili się, by język polski znów był najważniejszy, i otworzyli polskie uczelnie. Nie przeciwstawiali się ani nazwie Polonia, ani jej biało-czerwonym...