Koniec niemieckiej Europy

autor zdjęcia: John Macdougall

źródło: AFP

Eks kanclerz i kanclerz, czyli Gerhard Schroeder i Angela Merkel. Czy ktoś zada im kiedyś pytanie „Coście uczynili z tą krainą?”

źródło: DeAgostini/Getty Images

„Opactwo w dąbrowie” pierwszego wśród niemieckich malarzy czasu romantyzmu, czyli Caspara Davida Friedricha. „Obraz ruin zainspirowany zniszczonym opactwem cystersów w Eldenie uosabia tęsknotę za śmiercią” – piszą krytycy. Czy to wyraz stanu ducha dzisiejszych Niemiec?

Projekt powołania europejskiego państwa federalnego był oświeconą utopią, skutkiem pychy ludzkiego intelektu.

Po zakończeniu zimnej wojny Niemcy postawiły na polityczną integrację Europy. Dziś, po ćwierćwieczu, coraz bardziej oczywista staje się diagnoza, że ponieśli na tym polu spektakularne fiasko. Jedną z przyczyn była ich niezdolność do przyjęcia odpowiedzialności za przywództwo na naszym kontynencie. Po roku 2008 rządy państw członkowskich UE dały Angeli Merkel carte blanche na zarządzanie kolejnymi kryzysami. Pani kanclerz nie potrafiła jednak tego wykorzystać.

Unia polityczna

Niemcy byli głównymi zwycięzcami zimnej wojny. Udało im się zjednoczyć podzielony w roku 1945 kraj i zapewnić sobie kluczowe miejsce wśród mocarstw światowych. Ameryka mianowała ich „partnerami w przywództwie" i wyznaczyła rolę mocarstwa odpowiedzialnego za stabilizację i pokój w północno-zachodniej Eurazji. W ramach tej misji RFN przeprowadziła rozszerzenie Unii Europejskiej na wschód oraz zawarła strategiczne partnerstwo z Rosją.

Najważniejszym narzędziem niemieckiej polityki zagranicznej była integracja europejska. Według kanclerza zjednoczenia Helmuta Kohla (1982–1998) Europa miała się rozszerzać i dzięki temu powiększać strefę stabilizacji, w której rządy sprawowałyby wartości i prawo, a nie mocarstwowa potęga. Ale żeby być skuteczną, musiała reformować swoje instytucje, czyli pogłębiać procesy integracyjne.

W...