Narodowy komunista

autor zdjęcia: Artur Starewicz

źródło: EAST NEWS

autor zdjęcia: Artur Starewicz

źródło: EAST NEWS

Towarzysze na pikniku. Sielskie lata 60. Władysław Gomułka (pierwszy z lewej) i Mieczyslaw Moczar (drugi z prawej)

W PRL wielu było działaczy komunistycznych o niestandardowych biografiach. Karierę Mieczysława Moczara śmiało można uznać za jedną z najciekawszych. 1 listopada mija 30 lat od jego śmierci.

Mimo wielu zmian ideowych trendów w Polskiej Republice Ludowej Mieczysław Moczar niezmiennie utrzymywał się na powierzchni partyjnej elity. Kilkukrotnie odsuwany na boczny tor wracał do gry z widokami nawet o funkcję I sekretarza KC PZPR. A jednak mimo usilnych starań, nigdy nim nie został.

Znany był ze sceptycyzmu wobec towarzyszy radzieckich, nie ukrywał też oddania idei „polskiej drogi do socjalizmu". Mimo to nie podzielił losu uwięzionych po 1948 r. Władysława Gomułki czy Mariana Spychalskiego. W pierwszej połowie lat 60. postrzegany jako patriota walczący o pamięć żołnierzy AK, niedługo później stał się synonimem hańby Marca '68, uosobieniem brutalności i chamstwa.

Kim naprawdę był człowiek określany mianem narodowego komunisty?

Chuligan z Bałut

Przyszedł na świat 25 grudnia 1913 r. w Łodzi jako Mikołaj (Mykoła) Demko (Diomko). Był czwartym dzieckiem (pierwszym, które nie zmarło krótko po porodzie) Bronisławy Wierzbickiej, katoliczki, córki chłopa z Brusa i Tichona Demki (Diomki), polskiego Ukraińca bądź Białorusina wyznania prawosławnego.

Ojciec często zamykany w więzieniach za działalność w nielegalnej Komunistycznej Partii Polski nie poświęcał dorastającemu synowi wystarczająco wiele czasu. Młody Mikołaj pozostawiony samemu sobie zaczął ocierać się o margines społeczny, o co w międzywojennej Łodzi nie było trudno. W opiniach...