O nadużyciu klauzuli nadużycia

źródło: Rzeczpospolita

Od początku istnienia samego prawa pojawiało się zjawisko jego nadużycia.

Już bowiem Rzymianie dostrzegli szczególną wartość rzetelnego postępowania stron, której ideę wyrażała chociażby wypowiedź Gaiusa: male enim nostro iure uti non debemus, czyli nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa. Klauzula nadużycia prawa ma długą tradycję na gruncie prawa materialnego. Choć obecnie coraz rzadziej w praktyce można spotkać rozstrzygnięcia mające swoje oparcie w art. 5 kodeksu cywilnego. We współczesnych porządkach prawnych standardem jest także obowiązywanie na gruncie prawa procesowego zakazu nadużycia praw. W polskim porządku prawnym obowiązek uczciwego postępowania według reguł fair play, zarówno względem strony przeciwnej, jak i sądu, ma natomiast wyłącznie deklaracyjny wymiar. Instytucja ta, chociaż wprowadzona do kodeksu postępowania cywilnego, pozostaje martwa, a to ze względu na brak stosownych sankcji procesowych, które nie pozwalają na skuteczne eliminowanie pieniactwa czy działania na zwłokę.

Zjawisko nadużycia praw procesowych może nie jest aż tak często spotykane w praktyce, ale jeśli już występuje, to przybiera postać tzw. piętrowych zażaleń, czy wniosków np. o odroczenie rozprawy czy wyłączenie sędziego składanych celem przewleczenia postępowania.

Dlatego z aprobatą należy odnieść się do idei wprowadzenia wyraźnego zakazu nadużycia praw procesowych do kodeksu postępowania cywilnego, a także konkretnych sankcji za nie. Dyskusji z pewnością...