O szkodliwości wymuszania dowodów w postępowaniu cywilnym

źródło: AdobeStock

Strony składają różne wnioski dowodowe, z natury bardziej dbając o wygranie sprawy, niż jej wyjaśnienie.

Największym polem nadużyć stają się opinie biegłych

W praktyce sądowej spośród głównych problemów utrudniających wypracowanie rozstrzygnięcia na czoło wysuwa się postępowanie dowodowe. Ponieważ sprawy karne rządzą się swymi prawami (ochrona dóbr prawem chronionych wymaga dowodów zbieranych z urzędu), ograniczmy się do spraw cywilnych i gospodarczych. Nie trzeba przypominać, że w sprawach sądowych obowiązuje zasada ciężaru dowodu (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. zdanie pierwsze), która nakazuje o dowody starać się temu, komu są potrzebne do uzyskania korzyści lub prawa.

Prawo do sądu jest prawem do obrony co wymaga dowodów

Reguła ciężaru dowodu może utrudniać dochodzenie praw czy obronę, gdyby zbyt dosłownie pojmować, co może być dowodem. Jest bowiem wiele dowodów, o których wiadomo, że istnieją, ale zainteresowany nie ma do nich dostępu. Dlatego przed sądem zrównuje się dowody z wnioskami dowodowymi, czyli pozwala, by dowód zaistniał dopiero przed sądem.

Za dowód uważa się każdą okoliczność, która potwierdza lub wyklucza fakt mający znaczenie dla rozstrzygnięcia w sprawie (art. 227 k.p.c.). Ze względu na źródło są dowody osobowe, rzeczowe lub z dokumentów. Ze względu na związek z dowodzonymi okolicznościami mamy dowody pierwotne (np. oświadczenie woli lub wiedzy) i pochodne (np. cytat odnotowany w innym dokumencie). Są też dowody bezpośrednie...