Drgawki czasoprzestrzeni

źródło: Wikipedia

Fizyka dobrnęła do kresu wyobraźni. Nie potrafimy sobie wyobrazić, jak kwantowy świat uwzględniający grawitację i czasoprzestrzeń mógłby wyglądać. Są tam rzeczy, które przechodzą ludzkie pojęcie i nawet wyobraźnią nie jesteśmy w stanie tego w tej chwili ogarnąć.

Plus Minus: W ubiegłym roku amerykański detektor LIGO potwierdził istnienie fal grawitacyjnych. W związku z tym jeździł pan do Ameryki. Sprawdzał pan, czy odkrycie istotnie nastąpiło?

Prof. Marek Demiański, astrofizyk: Nie, sprawdzanie takiego odkrycia to bardzo złożony proces. Nie może tego zrobić jedna osoba. Zanim ogłoszono odkrycie, przez kilka miesięcy było ono weryfikowane. To obecnie standardowa procedura przy bardzo dużych eksperymentach; podobnie było przy zarejestrowaniu bozonu Higgsa. Surowe dane są na ogół udostępniane dwóm albo trzem zespołom, które się ze sobą nie kontaktują, każdy z nich je analizuje, a następnie spotykają się i porównują wyniki. W omawianym przypadku zajmowały się tym trzy grupy i nie ma w tej chwili żadnych wątpliwości, że zaburzenie wykryte przez LIGO pochodziło od fal grawitacyjnych.

Istnienie tych fal zakładała ogólna teoria względności (OTW) Einsteina. W 1974 roku Hulse i Taylor odkryli układ podwójny gwiazd neutronowych; jedna z nich była pulsarem i dzięki temu można było bardzo dokładnie śledzić ruch względny tych gwiazd. Po kilkunastu miesiącach obserwacji zauważyli, że orbity tych gwiazd się zacieśniają, gwiazdy zbliżają się do siebie. Wynika to stąd, że układ ten traci energię, która jest wypromieniowywana w postaci fal grawitacyjnych. Znając parametry układu oraz stosując OTW, można stosunkowo...