Wojna o byt Polski

źródło: MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO W WARSZAWIE

Józef Piłsudski i Maxime Weygand podczas narady sztabowej wiosną 1920 roku

autor zdjęcia: Norbert Suchorzewski

źródło: Rzeczpospolita

źródło: MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO W WARSZAWIE

Oddział polski nad Niemnem pod koniec sierpnia 1920 roku

1919 – 1920. Obie strony próbowały wypełnić polityczną próżnię

Wojna polsko-sowiecka z lat 1919 – 1921 była dla Polski nie tylko konfliktem o granice na wschodzie, ale walką o życie – o ocalenie dopiero co odzyskanej niepodległości. Przywódcy bolszewiccy, chcący ponieść żagiew rewolucji na zachód, postrzegali państwo polskie jako przeszkodę, którą trzeba usunąć.

Płonące Kresy

Wojna ta nie została wypowiedziana. Zaczęła się tlić, gdy obie strony próbowały wypełnić polityczną próżnię, jaka powstała w Europie Wschodniej po wojennej klęsce Niemiec i Austro-Węgier. Armia Czerwona ruszyła na zachód, aby rozciągnąć władzę bolszewicką na obszar dawnej carskiej Rosji. Jednocześnie na Litwie i Białorusi zaczęły powstawać ośrodki polskiej administracji i oddziały samoobrony, które przejmowały władzę z rąk Niemców. Starcie było nieuchronne.

Pierwsze walki wybuchły na początku stycznia 1919 roku, gdy bolszewicy wyparli polską samoobronę z Wilna. Naczelnik państwa i naczelny wódz Józef Piłsudski pchnął oddziały Wojska Polskiego za Bug. 14 lutego starły się one z idącymi ze wschodu bolszewikami koło Mostów i Berezy Kartuskiej na Białorusi. Wkrótce od Wołynia po rzekę Niemen utworzył się front. Polacy przejęli inicjatywę: w kwietniu zajęli Lidę, Nowogródek i Wilno.

Ani czerwoni, ani biali

Latem dowództwo polskie wykorzystało to, że Niemcy podpisały...