Cat. Przerwana operacja bezpieki

autor zdjęcia: Danuta Łomaczewska

źródło: EAST NEWS

Stanisław Cat-Mackiewicz jako wzięty autor podczas kiermaszu książki w 1961 r. Za trzy lata wyśle pierwszy artykuł do paryskiej „Kultury”, niedługo później namierzy go SB.

Stanisław Mackiewicz nie obawiał się procesu. Stwierdził wręcz, że chce, aby jego sprawa nabrała rozgłosu.

Spotkanie ministra Lucjana Motyki i prokuratora generalnego Kazimierza Kosztirki z przedstawicielami prasy i środowiska literackiego odbyło się 15 lipca 1965 r. w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Związek Literatów Polskich reprezentował m.in. prezes Jarosław Iwaszkiewicz. Prokurator zawiadomił uczestników spotkania o „niezgodnej z prawem działalności trzech członków ZLP": Stanisława Mackiewicza, Januarego Grzędzińskiego i Jana Nepomucena Millera. Uwagę poświęcił szczególnie Mackiewiczowi, któremu zarzucił opublikowanie na łamach paryskiej „Kultury" pod pseudonimem Gaston de Cerizay artykułów szkalujących „nasz kraj". Za te „oszczerstwa" – zaznaczył – Cat otrzymywał honorarium w dolarach.

Zwołując kierownictwo ZLP, władze chciały spacyfikować ferment w środowisku literackim po Liście 34 oraz skłonić pisarzy do potępienia niepokornych kolegów. Nazajutrz cała Polska dowiedziała się z komunikatu ogłoszonego na łamach krajowej prasy o niecnych występkach trzech literatów.

Stanisław Mackiewicz był jednym z 34 intelektualistów protestujących przeciwko ograniczeniu przydziału papieru na druk książek i czasopism oraz zaostrzeniu cenzury prasowej. Gdy w końcu marca 1964 r. Radio Wolna Europa nagłośniło list do premiera PRL Józefa Cyrankiewicza, na jego sygnatariuszy spadły represje w postaci zakazu druku czy wystąpień w radiu i telewizji....