Gra o sens życia

autor zdjęcia: Mirosław Owczarek

źródło: Rzeczpospolita

W hierarchii społecznego prestiżu widać zmiany, które wydają się nieodwracalne, jak zawodowy awans kobiet. Co jest dziś w Polsce miernikiem sukcesu?
(R)Ewolucja preferencji kobiet i mężczyzn dokonuje się na naszych oczach.

Niełatwo podać jednoznaczną i prostą definicję społecznego prestiżu. Badacze zjawiska nierówności społecznych są zgodni, że władza, pieniądze i prestiż tworzą układ zamknięty, wzmacniany dodatkowo przez takie cechy, jak wykształcenie i zdrowie. W takim systemie prestiż ściśle wiąże się z uznaną pozycją społeczną. Jako psychologiczna nagroda motywuje on do przyciągania uwagi otoczenia, co w codziennym życiu staje się celem samym w sobie. Obiektem społecznej estymy są nie tylko własnoręcznie wypracowane dobra, ale również przedmioty niedostępne dla ogółu, elitarne. W tym drugim przypadku w naukach społecznych mówi się o tzw. efekcie snoba. Przynależność do grup uznawanych za renomowane – jedna z najważniejszych cech prestiżu – wiąże się z władzą i zamożnością, te zaś, na zasadzie sprzężenia zwrotnego, wzmagają uznanie i szacunek społeczeństwa.

Prestiż scala grupy interesu. Widać to na przykładzie środowisk prawniczych czy lekarskich, które dążą do utrzymania pozycji grupy ekskluzywnej, a zagrożenie statusu (a zatem i prestiżu) własnego środowiska spotyka się z ich stanowczymi reakcjami. Pragnienie zdobycia prestiżu i związanych z nim gratyfikacji wpływa na decyzje dotyczące wyboru szkoły dla dzieci, odpowiedniego sąsiedztwa czy nawet wspólnoty religijnej. W życiu społecznym rola prestiżu może się objawiać choćby poprzez „dyktaturę sukcesu".

Obok pożądania...