W pułapce darmowości

autor zdjęcia: Jerzy Gumowski

źródło: Fotorzepa

Odpowiedź na pytanie: dlaczego lepiej płacić, niż brać za darmo, ma konsekwencje idące dalej niż prosty rachunek ekonomiczny

Nie ma darmowych obiadów. Jeszcze dekadę temu ten słynny cytat nie wzbudzał specjalnych emocji. Panowało przekonanie, że mało jest w naszym niespokojnym świecie rzeczy tak pewnych, jak prawa ekonomii opisane przez Miltona Friedmana. O obiadach (czy też lunchach), za które zawsze ktoś, gdzieś, kiedyś płaci nadal bardzo chętnie piszą publicyści. Sęk w tym, że przystali w to wierzyć konsumenci.

Ich motto na dziś brzmi inaczej: płacą tylko frajerzy. Za darmo są nie tylko obiady, także śniadania i kolacje. Gazety i telewizja, muzyka i aktualności. Za złotówkę mogą być ewentualnie podróże (samolotem!), laptopy i wypasione telefony. Złotówka ma tu jednak wymiar symboliczny. To taki hołd składany przechodzącej do historii ekonomii atomów. W epoce bitów za darmo już jest prawie wszystko. Różnicę ujętą w słowie „prawie" płacą – w gotówce – ludzie starej daty, którzy inaczej nie potrafią, oraz – przelewem lub kartą – ekscentrycy, którzy po prostu mają taki kaprys. Albo specjalne wymagania. Za to, co szyte na miarę, trzeba płacić i to jest akceptowalne. Ale w epoce bitów kosztują tylko „ekstrasy", to, co w standardzie dostaje się za darmo. Nie wszystko i nie wszędzie? Kwestia czasu. Część dóbr,...