Dziecięca krucjata

źródło: Archiwum

Grupa kolonistów na pokładzie japońskiego parowca „Yomei Maru”

O wielkim głodzie podczas blokady Leningradu w czasie II wojnie światowej słyszał chyba każdy.

O tym, że podobny głód przeżyło to samo miasto, Piotrogrodem wtedy zwane, już wcześniej – bezpośrednio po rewolucji bolszewickiej, świat zapomniał, podobnie jak w niepamięć poszła bezpośrednio z nim związana odyseja 800 rosyjskich dzieci na Uralu, wysłanych na kolonie letnie, tułających się dwa i pół roku po świecie, nim wróciły do domu, nad Newę.

Tę pod każdym względem wyjątkową historię przypomniał Władimir Lipowiecki, który materiały do „Dziecięcej arki" (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011) zbierał przez ćwierć wieku. Miał jeszcze to szczęście, że zdążył dotrzeć do kilku uczestników tamtej peregrynacji, w dużej części – morskiej.

Pierwsza partia kolonistów – w wieku od 5 do 15 lat – opuściła miasto 18 maja 1918 roku. Część dzieci przybyła do Miassu w guberni orenburskiej, inne ulokowano w sanatorium Kurje. Trafiły akurat na powstanie 60-tysięcznego korpusu czeskiego i natarcie armii Kołczaka. Linię kolejową do Pietropawłowska zamknięto i dzieci znalazły się w potrzasku.

Klęska głodu doścignęła je i tam, gdzie rzekomo miały się odżywić. Konieczne stało się rozbicie kolonii na mniejsze grupy i ulokowanie dzieci a to w Troicku i Tiumeni,...