Zamki w powietrzu

autor zdjęcia: Jakub Ostałowski

źródło: Fotorzepa

Jan Szomburg

źródło: archiwum prywatne

Piotr Zbieranek

źródło: BEW

Polacy muszą sami – jak Baron Münchausen – „wycignąć się za włosy” – piszą publicyści

źródło: Rzeczpospolita

Wyrzeknijmy się wreszcie pańszczyźnianego kodu 
kulturowego, który nieustannie 
każe czekać nam na „lepszego pana" – wzywają organizatorzy 
Kongresu Obywatelskiego.

W przyszłym roku mija 25 lat od rozpoczęcia polskiej transformacji. Polska zupełnie już nie przypomina tej z lat 80 – dawnego socjalistycznego kraju w różnych odcieniach szarości. Wszyscy czujemy jednak, że nasze dotychczasowe „paliwo" rozwojowe się wyczerpuje. Co może być nowym impulsem modernizacji Polski w nadchodzących latach?

Nieufność i nielojalność

Możemy powiedzieć, że udało nam się wykorzystać szansę, jaką dawała nam do tej pory integracja europejska – pełnymi garściami korzystaliśmy ze środków unijnych, ale też z europejskich regulacji, wzorów organizacyjnych czy zagranicznego kapitału. Coś nas jednak hamuje, trzyma za nogi i nie pozwala wejść na wyższe szczeble drabiny rozwoju.

Tego czegoś nie widać – bo siedzi w nas najgłębiej. Dlatego tak trudno nam to dostrzec. Są to nasze postawy i wzorce zachowań. Nie udało nam się ich uszlachetnić. Niektórzy powiedzą nawet, że nie tylko ich nie poprawiamy, ale je szybko degradujemy. To one zaś stanowią konieczny impuls do dalszej modernizacji Polski. To jest jej sedno, a nie sfera formalnych regulacji.

Regulacje nie działają w pustce – aby zmieniały rzeczywistość na lepsze, wymagają zakotwiczenia w naszych normach i wartościach. Bez tego już samo ich formalne „uchwalanie" jest trudne, a jeśli nawet to się uda, to w praktyce są często lekceważone, obchodzone, interpretowane na dziesiątki...