Skutki naruszenia zakazu spełniania świadczeń

źródło: Rzeczpospolita

Sylwia Dąbrowska-Pacan

Z art. 87 prawa upadłościowego i naprawczego (p.u.n.) wynika, że spełnienie przez upadłego świadczenia na rzecz wierzyciela, którego wierzytelność objęta została układem, pozbawione jest podstawy prawnej. Jednak art. 411 kodeksu cywilnego przewiduje wiele wyjątków, w których odpada obowiązek zwrotu nienależnie uzyskanego świadczenia – m.in. nie można żądać zwrotu nienależnego świadczenia, jeżeli jego spełnienie czyni zadość zasadom współżycia społecznego.

Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 18 lipca 2014 r., IV CSK 684/13.

Powódka (spółka z o.o.) nabyła od pozwanego towar w postaci tarcicy sosnowej. Termin płatności został odroczony na trzy terminy. Towar został powódce wydany.

Sąd rejonowy tymczasem ogłosił upadłość powódki z możliwością zawarcia układu, pozostawiając zarząd własny upadłemu nad całym jego majątkiem.

Powódka dokonała zapłaty za towar w czterech terminach. Sąd rejonowy zmienił postępowanie upadłościowe powódki z układowego na likwidacyjne.

Syndyk masy upadłości spółki z o.o. – powołując się m.in. na art. 87 p.u.n. wystąpił o zwrot zapłaconych na rzecz pozwanego kwot, wskazując, że zapłata przez powódkę należności za towar była świadczeniem nienależnym.

Sądy I i II instancji nie uznały roszczenia za uzasadnione. Wskazały, że ustawodawca w art. 87 p.u.n. zabronił upadłemu i zarządcy spełniania świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem, w okresie od dnia ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu do dnia uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o umorzeniu postępowania....