Bezradny Rosjanin patrzy na inwazję

źródło: materiały wydawnictwa

Władimir Łukin, dyplomata czasów ZSRS

autor zdjęcia: Libor Hajsky

źródło: CTK/AFP

Praga Czeska, 21 sierpnia 1968 r.: daremna próba zablokowania sowieckich czołgów

źródło: Plus Minus

Josef Pazderka, „Inwazja na Czechosłowację 1968. Perspektywa rosyjska” IPN, Warszawa 2015

Radzieccy żołnierze mówili do mieszkańców Pragi: „Przyjechaliśmy obronić was przed kontrrewolucją". A Czesi na to: „Gdzie widzicie tę swoją kontrrewolucję? Pokażcie nam ją" - mówi Władimir Łukin, rosyjski polityk i dyplomata

JOSEF PAZDERKA: Urodził się pan w epoce wielkiego terroru, ówczesne represje dotknęły także pańskich najbliższych.

WŁADIMIR ŁUKIN: Moi rodzice byli komsomolcami i działaczami partyjnymi. Ojciec był jednym z założycieli Komsomołu, z charakteru przypominał Pawła Korczagina [bohatera socrealistycznej powieści „Jak hartowała się stal"]. Walczył podczas wojny domowej i pomagał zakładać sowchozy. W 1937 roku rodziców skierowano do Omska, gdzie mieli kierować tamtejszymi strukturami partii. Tam też zostali aresztowani i uwięzieni. Najpierw ojciec, a potem matka. Miałem wtedy niecałe trzy miesiące; zostałem sam w opuszczonym mieszkaniu.

J.P. I co się z panem stało?

WŁ: Nawet w tamtych czasach znaleźli się dobrzy ludzie. W tym samym domu na piętrze mieszkał sekretarz Komsomołu Porfirij Miczurow. Jego żona Zinaida Iwanowna trzy dni przed mymi narodzinami także powiła syna. Uratowała mnie. Wzięła mnie do siebie, karmiła i przewijała, dopóki babcia nie przyjechała po mnie z Moskwy.

J.P.: Czy pańscy rodzice zostali straceni, czy może odzyskali wolność?

W.Ł.: Na szczęście to drugie. Kiedy Beria zastąpił Jeżowa, urzędy zaczęły weryfikować niektóre sprawy i wypuszczać ludzi, którzy nie przyznali się na piśmie do szpiegostwa i zdrady. Moi rodzice niczego nie podpisali, choć ich do tego...