Kresowe dziedzictwo

Prace te realizowane są najczęściej bez szczegółowej inwentaryzacji elementów zachowanych i zniszczeń, niezbędnej dla prawidłowo prowadzonych prac restauracyjnych. Wykonuje się je zazwyczaj sposobami gospodarskimi, bez nadzoru konserwatorskiego. Innego rodzaju zagrożenia dla zachowanej substancji zabytkowej stwarza trwająca od pewnego czasu na Ukrainie rywalizacja między Ukraińską Cerkwią Katolicką a Kościołem rzymskokatolickim w odzyskiwaniu obiektów sakralnych dla potrzeb kultowych. Przykładem choćby barokowy kościół karmelicki Św. Michała Archanioła we Lwowie, zajęty w marcu 1991 r. przez unicki zakon stutydów, z którego usunięto pomnik nagrobny bohatera powstania listopadowego, gen. Józefa Dwernickiego, świetne dzieło rzeźbiarza Parysa Filippiego. Mimo licznych uszkodzeń pomnik ten można było skutecznie restaurować, a jego usunięcie odbyło się z całkowitym pominięciem ukraińskich władz konserwatorskich. Niepokoić muszą również trudności stwarzane niekiedy przez lokalną administrację komitetom parafialnym w przejmowaniu odrestaurowanych własnym sumptem świątyń. Neogotycki kościół Św. Elżbiety, jeden z najwspanialszych zabytków architektury sakralnej epoki historyzmu na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, uporządkowany przez zabiegających o jego zwrot lwowskich Polaków, stał się wprawdzie na powrót świątynią, tyle że obrządku greckokatolickiego.

...