Ostatnie słowo Jánosa Kádára

autor zdjęcia: Reuters Photographer / Reuters / Forum

źródło: Rzeczpospolita

János Kádár (na zdjęciu z 1985 r.) rządził Węgierską Republiką Ludową przez 32 lata. Gdy wygłaszał swoje niezwykłe przemówienie, z politycznego punktu widzenia był jednak emerytem

Mija równo 35 lat od chyba najbardziej niezwykłej próby skonfrontowania się przywódcy z jego zbrodniami, jaką odnajdziemy w historii europejskiego komunizmu.

Był 12 kwietnia 1989 r., a w reprezentacyjnej sali budynku przy placu Mari Jászai w Budapeszcie na mównicę wgramolił się stary, wyraźnie zniedołężniały człowiek. Trwało plenarne posiedzenie Komitetu Centralnego Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (KC WSPR), ale na dobrą sprawę całe Węgry pogrążone były w gorączkowych dyskusjach na temat przyszłości. Czy partia komunistyczna się rozpadnie? Czy Związek Sowiecki pozwoli na wprowadzenie systemu wielopartyjnego? W którą stronę pójdą społeczne, polityczne i ekonomiczne reformy nad Dunajem?

Równo tydzień wcześniej w Polsce skończyły się obrady Okrągłego Stołu. Jak pokazała przyszłość, Węgrzy sięgnęli do polskich inspiracji, rozpoczynając w czerwcu 1989 r. obrady trójkątnego stołu, które ostatecznie utorowały drogę do upadku komunizmu nad Balatonem.

Dlaczego więc to, że stary człowiek chciał zabrać głos, było takie ważne?

Dyktator musi odejść

Starzec nazywał się János Kádár i przez 32 lata rządził Węgierską Republiką Ludową. W tym momencie piastował jeszcze dekoracyjne stanowisko przewodniczącego partii komunistycznej, ale to nie miało już większego znaczenia. Z politycznego punktu widzenia był emerytem. Na czele partii stał już wówczas młodszy o pokolenie Károly Grósz, którego pozycja słabła zresztą z dnia na dzień, bo...