Ostrą jak brzytwa granią

autor zdjęcia: EAST NEWS/ALBUM

źródło: Rzeczpospolita

W głosowaniu uczestników Soboru Watykańskiego II (1962–1965) nad poszczególnymi zapisami deklaracji „Nostra Aetate” za zapisaniem „więzi Kościoła z Żydami” było 1937 (przeciw 153), a za odrzuceniem zbiorowej odpowiedzialności Żydów za śmierć Jezusa – 1875 (przeciw 188)

Sześć dekad temu Sobór Watykański II dokonał kopernikańskiego przewrotu w katolickim myśleniu o Żydach. To fascynująca historia odchodzenia od tego, co w Kościele wydawało się oczywiste i na zawsze.

Dokument, który zmienił kościelne nauczanie, przyjęto w 1965 r., ale dramatyczne spory, które wpłynęły na jego kształt, miały swoją kulminację rok wcześniej. 28 października 1965 r., na ostatniej sesji, Sobór Watykański II przyjął „Deklarację o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich”, nazwaną od pierwszych słów „Nostra Aetate” (W naszej epoce). Punkt czwarty, na nieco ponad stronie, omawiał postawę wobec Żydów. Rzeczywistość przed soborem, dyskusje w Rzymie i końcowa wersja żydowskiego rozdziału to fascynujący zapis przemiany myślenia. Jedna z najważniejszych debat na ten temat toczyła się we wrześniu 1964 r. Łączyła przeszłość, świadomość, że nie może ona zostać w dotychczasowej formie, i wykuwanie nowego. Była pomostem między tym, co było, a koniecznością zmiany.

Droga nie była prosta, „Niewiele zagadnień wywołało równie ostre kontrowersje” i „przeszło równie trudną drogę od powstania w wersji roboczej do zatwierdzenia jako deklaracja »Nostra Aetate«” – pisał jezuita ojciec J. O’Malley.

Nie przeszkadzać Bogu miłosierdziem?

Zacznijmy zatem od początku, czyli przedsoborowego obrazu Żydów w Kościele katolickim. Przekaz był prosty, osadzony w zapisach Pisma św.: Żydzi zabili Jezusa, zostali za to ukarani i odrzuceni, przymierze, które Bóg z nimi...