Klauzula rebus sic stantibus a wojna w Ukrainie. Kiedy ją zastosować?

Gospodarka nadal odczuwa skutki pandemii Covid-19 i trwającej wojny w Ukrainie. Wydarzenia te utrudniły działalność wielu branż i realizację umów na ustalonych wcześniej warunkach. Czy i kiedy można dokonać zmiany umowy?

Na skutek wybuchu wojny w Ukrainie, by wstąpić do wojska, do kraju wróciło kilkaset tysięcy obywateli Ukrainy pracujących w Polsce, co doprowadziło do problemów z dostępnością pracowników. Niejednokrotnie dochodzi także do przerwania łańcucha dostaw produktów produkowanych w Ukrainie, co ma wpływ na dostępność towarów potrzebnych do realizacji niektórych umów. Wojna w Ukrainie doprowadziła także do istotnego wzrostu cen paliw oraz wielu materiałów, w tym w szczególności materiałów budowlanych, co miało konsekwencje we wzrostach kosztów po stronie wielu wykonawców. W tak kształtujących się okolicznościach gospodarczych, prawidłowe wykonanie umów, zwłaszcza tych długoterminowych, bywa szczególnie utrudnione. Aktualna sytuacja pokazuje, że nie zawsze wnikliwa analiza przed zawarciem umowy jest w stanie zabezpieczyć strony przed negatywnymi konsekwencjami przyszłych zdarzeń. Strony nie są bowiem w stanie przewidzieć wszystkich sytuacji mogących wystąpić w przyszłości, tak jak i nie były w stanie przewidzieć wybuchu wojny w Ukrainie czy wystąpienia pandemii Covid-19 i konsekwencji z tym związanych.

1. Klauzula rebus sic stantibus – cel i znaczenie

Od momentu powstania zobowiązania aż do chwili jego wykonania upływa określony czas, w zależności od tego czy jest to umowa krótko czy też...